EVOLYUTSION JARAYONLAR VA ULARNING UMUMIY QONUNIYATLARI
Keywords:
Evolution, evolutionary process, heredity, hereditary variability, natural selection, adaptation, population, mutation, recombination, gene flow, microevolution, macroevolution, biological diversity, species formation, genetic basis, directionality law, historicity law, biological development, environmental adaptation.Abstract
Mazkur ishda tirik organizmlarning tarixiy rivojlanishi — evolyutsion jarayonlar hamda ularni boshqaruvchi umumiy biologik qonuniyatlar keng yoritilgan. Evolyutsiya biologiya fanining eng muhim yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, u tabiiy tanlanish, irsiyat va o‘zgaruvchanlik orqali turlar, populyatsiyalar va butun biologik tizimlarning shakllanishini o‘rganadi.Evolyutsion jarayonlarning mohiyati shundan iboratki, har bir organizm yashash muhiti ta’sirida o‘zgaradi, moslashadi va bu belgilar irsiy tarzda nasldan naslga o‘tadi. Ana shu uzluksiz o‘zgarishlar natijasida hayotning xilma-xilligi shakllanadi. Mutatsiyalar, rekombinatsiyalar va gen oqimi organizmlarda genetik xilma-xillikni ta’minlaydi, bu esa tabiiy tanlanish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Evolyutsiyaning mikroevolyutsion darajasida turlar ichida genetik o‘zgarishlar kechsa, makroevolyutsion jarayonlarda yangi turlar, avlodlar va yirik sistematik birliklar vujudga keladi. Evolyutsiya jarayonida organizmlar murakkablashib, ekologik sharoitlarga moslashuv darajasi ortadi.Ishda evolyutsiyaning asosiy qonuniyatlari — irsiy o‘zgaruvchanlik, tabiiy tanlanish, moslashuv, vorislik, evolyutsiyaning yo‘nalganligi va tarixiyligi kabi fundamental tamoyillar tahlil qilingan. Ushbu qonuniyatlar asosida organizmlarning rivojlanishi tartibli, izchil va qonuniyatli kechishi isbotlab berilgan.
This work explores the historical development of living organisms — evolutionary processes and the general biological laws that govern them. Evolution is one of the fundamental directions of biological science that studies how species, populations, and biological systems form and change through natural selection, heredity, and variability.
