SOVET ITTIFOQI INQIROZI DAVRIDA O’ZBEKISTONDA MILLIY UYG’ONISH HARAKATLARINING TARIXIY TAHLILI (1985-1991)
Keywords:
Atama - Izoh Milliy uyg‘onish - Jamiyatda milliy o‘zlik, tarixiy xotira, til, din va madaniyatning qayta tiklanishi jarayoni. Perestroyka - 1985-yilda SSSRda boshlangan siyosiy-iqtisodiy islohotlar dasturi. Glasnost - Ochiqlik, senzuraning yumshashi va jamoatchilik fikrining tiklanishi. Orol fojiasi - Paxta monopoliyasi oqibatida Orol dengizining qurib borishi va ekologik falokat. Birlik harakati - 1989-yilda tashkil topgan, milliy ong va ekologik muammolarni ko‘targan xalq harakati. Erk partiyasi - Muhammad Solih boshchiligida 1990 yilda tashkil etilgan demokratik siyosiy partiya. Mustaqillik deklaratsiyasi - 1991-yil 31-avgustda qabul qilingan O‘zbekiston siyosiy suverenitet hujjati.Abstract
Mazkur maqolada O‘zbekiston tarixida 1985–1991 yillar davomida shakllangan milliy uyg‘onish harakatlari chuqur tahlil qilinadi. Sovet Ittifoqida perestroyka va glasnost siyosatlarining e’lon qilinishi natijasida mafkuraviy cheklovlar yumshab, ijtimoiy ong jonlandi, tarixiy xotira tiklana boshladi. Ziyolilar, yozuvchilar, tarixchilar, din arboblari, yoshlar harakati, Orolbo‘yi ekologik inqirozi atrofida shakllangan jamoatchilik fikri — bularning barchasi milliy uyg‘onish jarayonining omillariga aylandi. Siyosiy tashkilotlar — “Birlik” va “Erk” — jamiyatning siyosiy faollashuvini kuchaytirdi. Shu jarayonning yakuniy bosqichida Islom Karimov respublika rahbari sifatida O‘zbekiston mustaqilligini e’lon qilgan siyosiy qarorni qabul qilishda markaziy rol o‘ynadi.
