ZAMONAVIY O’ZBEK ADABIY TILINING SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISH BOSQICHLARI
Ключевые слова:
Kalit so’zlar : O‘zbek adabiy tili , Shakllanish bosqichlari ,Tarixiy rivojlanish ,Chigʻatoy tili , Alisher Navoiy , Jadid adabiyoti , Til islohotlari , Til madaniyati , Mustaqillik davri , Lingvistik jarayon, Adabiy norma ,usul va uslubiyat, Leksik taraqqiyot ,O‘zbek tilshunosligi ,Adabiy til taraqqiyoti.Аннотация
Annotatsiya : Ushbu maqolada zamonaviy o‘zbek adabiy tilining shakllanish jarayoni va uning tarixiy rivojlanish bosqichlari tahlil qilinadi. Avvalo, o‘zbek adabiy tilining ildizlari – qadimgi turkiy yozma yodgorliklardan boshlab, Alisher Navoiy davridagi Chigʻatoy tilidagi adabiyot namunalari yoritiladi. Shuningdek, jadid adabiyoti va sovet davridagi til islohotlari, mustaqillikdan so‘ng o‘zbek tilining rivoji, lug‘aviy boyish jarayonlari hamda uslubiy imkoniyatlarining kengayishi haqida fikr yuritiladi. Maqolada adabiy tilning norma, uslub, fonetika, leksika va sintaksis kabi jihatlari ham ko‘rib chiqilib, uning xalq ma’naviy hayotidagi o‘rni yoritiladi. Tadqiqot tilshunoslik nuqtayi nazaridan yozilgan bo‘lib, o‘zbek tilining taraqqiyotiga oid asosiy bosqichlarni ilmiy asosda ko‘rsatib beradi.
Библиографические ссылки
1. Alisher Navoiy. Xamsa. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi NMIU, 2019.
(Navoiy ijodi o‘zbek adabiy tilining mustahkamlanishida asosiy manba hisoblanadi.)
2. Hasanov N. O‘zbek adabiy tili tarixi. – Toshkent: Fan, 2005.
(Adabiy til tarixining bosqichlari va ularning tavsifi haqida fundamental ilmiy manba.)
3. Jo‘rayev N. Til – tafakkur ko‘zgusi. – Toshkent: Akademnashr, 2018.
(Til va tafakkur munosabati, adabiy tilning ijtimoiy vazifalari haqida ilmiy yondashuvlar mavjud.)
4. Xudoyqulov M. O‘zbek adabiy tili: tarix va zamon. – Samarqand: SamDU nashriyoti, 2021.
(Zamonaviy va tarixiy yondashuv asosida adabiy tilning rivoji yoritilgan.)
5. Abdurahmonov A. O‘zbek tilshunosligining nazariy asoslari. – Toshkent: Fan va texnologiya, 2017.
(Adabiy tilning nazariy asoslarini tushunish uchun zarur manba.)
6. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent: Ma’naviyat, 2008.
(Ona tilining ma’naviy hayotdagi o‘rni haqida strategik qarashlar bayon qilingan.)
7. Rajabov A. O‘zbek tili taraqqiyoti va zamonaviy adabiy til. – Buxoro: BDU nashriyoti, 2020.
(Adabiy tilning hozirgi bosqichdagi rivoji va dolzarb masalalari tahlil qilingan.)
8. Qurbonov N. Jadid adabiyoti va o‘zbek tili. – Toshkent: O‘zbekiston, 2014.
(Jadidlarning til siyosati va adabiy tilga ta’siri yoritilgan.)
9. O‘zbek tilining izohli lug‘ati (5 jildlik). – Toshkent: O‘zR FA Til va adabiyot instituti, 2006–2008.
(Adabiy til leksikasi bo‘yicha asosiy ilmiy-lug‘aviy manba.)
10. O‘zbekiston Respublikasi “Davlat tili haqida”gi Qonuni. – 1989, qayta tahrir: 1995, 2019.
(Adabiy tilning huquqiy maqomi va amaliy ahamiyatini ko‘rsatishda asosiy normativ hujjat.)
