SOXTA XABARLAR VA ULARNING JAMIYATGA TAHDIDI: OMMAVIY AXBOROT VOSITALARINING MAS’ULIYATI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Soxta xabarlar, feyk news, dezinformatsiya, misinformatsiya, axborot xavfsizligi, ommaviy axborot vositalari, media savodxonlik, faktcheking, axborot manipulyatsiyasi, ijtimoiy tarmoqlar, jurnalistik mas’uliyat.Abstract
Annotatsiya: Bugungi raqamli davrda axborot oqimi mislsiz darajada kuchaygan bo‘lsa-da, ushbu ma’lumotlar orasida soxta xabarlar, ya’ni ataylab yolg‘on yoki noto‘g‘ri ma’lumotlar kiritilgan axborotlar ham keng tarqalmoqda. Soxta xabarlar jamiyatning turli qatlamlariga turlicha ta’sir ko‘rsatadi: ijtimoiy ongni buzadi, panika keltirib chiqaradi, jamoatchilik fikrini manipulyatsiya qiladi, hatto siyosiy va iqtisodiy beqarorlikka sabab bo‘ladi. Ushbu maqolada soxta xabarlarning jamiyat hayotiga ko‘rsatadigan xavfi chuqur tahlil qilinib, ularni aniqlash, oldini olish va ularni tarqatmaslikda ommaviy axborot vositalarining mas’uliyati qanday ahamiyat kasb etishi haqida fikr yuritiladi. Shuningdek, media savodxonlik, faktcheking, axborot xavfsizligi kabi zamonaviy yondashuvlar doirasida soxta xabarlarga qarshi kurashish mexanizmlari ko‘rib chiqiladi.
References
1. Qosimova, M. (2022). Zamonaviy jurnalistika va axborot xavfsizligi. Toshkent: “Iqtisodiyot” nashriyoti.
2. Ahmadaliyev, B. (2021). Media savodxonlik asoslari. Toshkent: O‘zbekiston Jurnalistika va Ommaviy Kommunikatsiyalar Universiteti.
3. Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information Disorder: Toward an Interdisciplinary Framework for Research and Policy Making. Council of Europe Report.
4. Tandogan, H. (2020). Fake News and Democracy. Istanbul University Press.
5. Silverman, C. (2015). Lies, Damn Lies, and Viral Content. Tow Center for Digital Journalism, Columbia University.
6. O‘zbekiston Respublikasi “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi Qonuni. (2021). Rasmiy nashr.
7. factcheck.uz – O‘zbekiston hududida faoliyat yurituvchi faktlarni tekshiruvchi onlayn platforma.
8. Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The Spread of True and False News Online. Science, 359(6380), 1146–1151.
9. Lazer, D. et al. (2018). The Science of Fake News. Science, 359(6380), 1094–1096.
10. UNESCO. (2018). Journalism, Fake News & Disinformation: A Handbook for Journalism Education and Training.
