MODDIY-TEXNIK TA’MINOT JARAYONLARINI BOSHQARISH VA REJALASHTIRISH USULLAR
Keywords:
Kalit so‘zlar: Moddiy-texnik ta’minot, ehtiyojni prognozlash, ABC/XYZ tahlili, yetkazib beruvchilarni tanlash, logistika, zaxiralarni boshqarish, ERP tizimi, SCM tizimi, ichki audit, KPI ko‘rsatkichlar, transport-logistik sxema, ishlab chiqarish zanjiri, xarajatlarni optimallashtirish, nazorat va monitoring, minimal-maksimal zaxira, Just-in-time, raqobatbardoshlik, iqtisodiy samaradorlik, sifat nazorati., Ключевые слова: Материально-техническое обеспечение, прогнозирование спроса, выбор поставщиков, логистика, управление запасами, ERP, SCM, KPI, мониторинг, эффективность., Keywords: Material and technical supply, demand forecasting, supplier selection, logistics, inventory management, ERP, SCM, KPI, monitoring, efficiency.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada moddiy-texnik ta’minot (MTT) jarayonlarini boshqarish va rejalashtirishning zamonaviy yondashuvlari tahlil qilingan. MTT tizimi korxonaning ishlab chiqarish jarayonini uzluksiz ta’minlashda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bu jarayonlarning samarali tashkil etilishi korxonaning raqobatbardoshligi va iqtisodiy barqarorligini ta’minlaydi. Maqolada ehtiyojni prognozlashning statistik, tahliliy (ABC/XYZ) va iqtisodiy metodlari, yetkazib beruvchilarni tanlashda qo‘llaniladigan tanlov, narx va sifat tahlillari keltirilgan. Shuningdek, zaxiralarni boshqarishning “Just in time” va “min-max” usullari, transport-logistik sxemalarni optimallashtirish, avtomatlashtirilgan tizimlar (ERP, SCM) va KPI ko‘rsatkichlari orqali monitoring va nazorat qilish mexanizmlari tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari korxonada resurslardan samarali foydalanish, xarajatlarni kamaytirish va ishlab chiqarish uzluksizligini ta’minlashda MTT tizimini to‘g‘ri boshqarish muhimligini ko‘rsatdi.
Аннотация:
В статье рассмотрены современные методы управления и планирования процессов материально-технического обеспечения (МТО) на предприятии. Эффективная организация МТО позволяет обеспечить бесперебойное производство, повысить конкурентоспособность и снизить издержки. В работе проанализированы методы прогнозирования потребностей (на основе статистики, ABC/XYZ анализа и данных потребления), подходы к выбору поставщиков (тендер, анализ цен и качества), а также системы управления запасами («точно вовремя», минимально-максимальный уровень). Отдельное внимание уделено логистике, транспортным схемам и применению автоматизированных систем (ERP, SCM) и мониторингу с использованием KPI. Результаты исследования подтверждают важность комплексного и системного подхода к управлению МТО на современных предприятиях.
Abstract: This article explores modern approaches to managing and planning material and technical supply (MTS) processes within enterprises. Efficient MTS organization ensures uninterrupted production flow, reduces costs, and enhances competitiveness. The paper analyzes demand forecasting methods (statistical analysis, ABC/XYZ classification, consumption-based planning), supplier selection strategies (tendering, price and quality evaluation, long-term cooperation), inventory management systems (Just-in-Time, minimum-maximum stock levels), logistics and transportation optimization, as well as monitoring tools using KPI, internal audits, and automated systems such as ERP and SCM. The findings confirm that a systematic and integrated approach to MTS management significantly contributes to enterprise sustainability and operational efficiency.