MAKTAB YOSHIDAGI O‘QUVCHILARDA LUG‘AT BOYLIGINI RIVOJLANTIRISHDA KONTEKST ASOSIDAGI YONDASHUVNING O‘RNI VA SAMARADORLIGI

Authors

  • G’anibayeva Bayyan Sharipbay qizi Author

Keywords:

Kalit so‘zlar: lug‘at boyligi, og‘zaki nutq, kontekst, o‘quv konteksti, tabiiy kontekst, so‘z o‘rgatish metodikasi, faol va passiv lug‘at, nutqiy rivojlanish, maktab ta’limi., Ключевые слова: словарный запас, устная речь, контекст, учебный контекст, естественный контекст, методика обучения лексике, активный и пассивный словарь, развитие речи, школьное образование., Keywords: vocabulary development, spoken language, context, educational context, natural context, vocabulary teaching methodology, active and passive vocabulary, speech development, school education.

Abstract

Annotatsiya.Ushbu maqolada lug‘at boyligini oshirishda o‘qish va yozishning o‘rni, ularning samaradorligi hamda og‘zaki nutq bilan solishtirilgan afzallik va kamchiliklari tahlil etilgan. Ayniqsa, kontekst orqali so‘z o‘rgatish masalasi keng yoritilib, o‘quv konteksti va tabiiy kontekst tushunchalari izohlangan. Tabiiy kontekstning cheklovlari ko‘rsatilib, uni faqatgina samarali usul sifatida emas, balki qo‘llab-quvvatlovchi vosita sifatida qarash lozimligi ta’kidlangan. Maqolada Matchonov Safo va boshqa olimlar tadqiqotlariga tayanib, ona tili darslarida fe’llarning cheklangan qo‘llanilishi muammo sifatida ko‘rsatilgan. Shuningdek, maktabda lug‘at ustida ishlashning to‘rt asosiy yo‘nalishi keltirib o‘tilgan.

Аннотация: В данной статье проанализированы роль чтения и письма в обогащении словарного запаса, их эффективность, а также преимущества и недостатки по сравнению с устной речью. Особое внимание уделено обучению лексике через контекст, раскрыты понятия учебного и естественного контекста. Показаны ограничения естественного контекста, и подчеркивается необходимость его использования как вспомогательного средства, а не единственного метода. С опорой на исследования Сафа Матчонова и других ученых указана проблема ограниченного использования глаголов на уроках родного языка. Также изложены четыре основных направления методики работы над словарем в школьном обучении.

Annotation: This article analyzes the role of reading and writing in vocabulary development, their effectiveness, and the advantages and disadvantages compared to spoken language. Special attention is given to vocabulary teaching through context, with definitions of educational and natural context. The limitations of natural context are discussed, emphasizing the need to use it as a supporting tool rather than the primary method. Based on the research of Safo Matchonov and other scholars, the issue of limited verb usage in native language lessons is highlighted. The article also outlines four main directions in vocabulary teaching methodology within the school curriculum.

Published

2025-09-23