CHINGIZ AYTMATOV VA O‘ZBEK ADABIYOTI
Keywords:
Kalit so‘zlar. Sotsialistik realizm, mifologiya, G‘arb va Sharq madaniyati, xarakter biografiyasi, poetik uslub, badiiy konsepsiya, tarixiy jarayon, diniy syujetlar va motivlar, XX asrning badiiy talqiniAbstract
Annotatsiya. XX asr sovet adabiyoti jahon adabiyotidan farqli ravishda Yagona adabiy
yo‘nalish – sotsrealizm prinsiplari asosida yaratildi. Sotsialistik realizmning adabiyot oldiga
qo‘ygan talablari bilan barcha davrlarga birdek xizmat qiladigan asarlar yaratish kamdan kam
ijodkorlargagina nasib qildi. Shulardan Chingiz Aytmatov edi. Yozuvchining eng muhim
xizmatlaridan biri shundaki, u o‘zining ulkan dardlarini, g‘oyalarini “kichik odam”lar obrazi
orqali ifodalash an’anasini boshlab berdi. Shuningdek, uning obyektiv voqelikka munosabati
mifologiya, fol’klor, fantastika janrlarini qissa va romanlariga sintez qilish orqali reallashdi. Agar
adib ijodini sho‘ro davri munosabatlari tarixi deb tasavvur etsak, yozuvchi aytmoqchi bo‘lgan juda
ko‘p haqiqatlar uning uslubiga jilo bergan ertak, rivoyat, miflarning qat-qatiga singdirib
yuborilganligiga ishonch hosil qilish mumkinki, shu xususiyatlari bilan Chingiz Aytmatov poetik
uslubi G. Markesning ifoda tarziga yaqinlashadi.
References
1. Айтматов Ч. И дольше века длится день… Роман, повест. Москва., “Известия”, 1986. -
432 c.
2. Айтматов Ч. Асрга татигулик кун. Тошкент., Ғ.Ғулом номидаги адабиёт ва санъат
нашриёти, 1989. -560 б.
3. Aytmatov Ch. Erta qaytgan turnalar. Qissalar. Toshkent., “Sharq” nashriyot matbaa aksionerlik
kompaniyasi bosh tahririyati. 2006. -496 b.
4. Айтматов Ч. Қиссалар. Тошкент., “Шарқ” нашриёт матбаа аксионерлик компанияси бош
таҳририяти. 2016. -656 б.
5. Айтматов Ч. Аскар бола. Ҳикоялар. Тошкент., Адабиёт учқунлари, 2019. -160 б.
6. Маркес Г. Ёлғизликнинг юз йили. Роман, қисса. Тошкент., “Шарқ” нашриёт матбаа
аксионерлик компанияси бош таҳририяти. 2010. -480 б.
7. Маркес Г. Бузрукнинг кузи. Тошкент., Янги аср авлоди. 2008. -324 б.
8. Мурод Т. Ойдинда юрган одамлар. Тошкент., “Сано-Стандарт” нашриёти. 2017. -192 б.
9. Аъзам Э. Кечикаётган одам. “Шарқ” нашриёт матбаа аксионерлик компанияси бош
таҳририяти. 2008. -448 б.
10. Аъзам Э. Жаннат ўзи қайдадир. “Шарқ” нашриёт матбаа аксионерлик компанияси бош
таҳририяти. 2007. -272 б.
11. Қобул Б.енайўл. қиссалар ва ҳикоялар. Тошкент., “MASHHUR-PRESS”, 2018. -352 б.
