TURKIY TILLARDA SHEVASHUNOSLIK VA ADBIY TIL ME’YORLARI
##semicolon##
Kalit so‘zlar: turkey tillar, shevashunoslik, adabiy til, dialect, til me’yorlari, lingvistik tahlil.##common.commaListSeparator## Keywords: Turkic languages, dialectology, literary language, dialect, language norms, linguistic analysis.##common.commaListSeparator## Ключевые слова: тюркские языки, диалектология, литературный язык, диалект, языковые нормы, лингвистический анализ.##article.abstract##
Annotatsiya. Ushbu maqolada turkiy tillarda shevashunoslik va adabiy til me’yorlari masalasi tarixiy-tilshunoslik nuqtai nazaridan ko‘rib chiqiladi. Turkiy tillar oilasining ichki xilma-xilligi, mintaqaviy shevalarning lingvistik xususiyatlari, ularning adabiy til shakllanishiga ta’siri tahlil qilinadi. Maqolada o‘zbek, turk, qozoq tillari misolida shevalarning fonetik, leksik va grammatik jihatlari solishtirma asosda yoritiladi. Shuningdek, zamonaviy davrda globallashuv, ommaviy axborot vositalari va raqamli platformalarning adabiy tilga ta’siri hamda shevalarning saqlanishi va rivojlanishiga oid muammolar muhokama etiladi. Tadqiqot natijasida adabiy til me’yorlarini saqlagan holda, shevalarni lingvistik boylik sifatida o‘rganish va qo‘llash zarurligi asoslanadi.
Abstract: This article examines the issue of dialectology and literary language norms in Turkic languages from a historical-linguistic perspective. The internal diversity of the Turkic language family, the linguistic features of regional dialects, and their influence on the formation of literary language are analyzed. The article compares the phonetic, lexical, and grammatical aspects of dialects in Uzbek, Turkish, and Kazakh languages. Moreover, the impact of globalization, mass media, and digital platforms on literary language and the preservation and development of dialects in the modern era are discussed. The research concludes that it is essential to study and apply dialects as a linguistic wealth while preserving literary language norms.
Аннотация. В статье рассматривается проблема диалектологии и литературных норм языка в тюркских языках с историко-лингвистической точки зрения. Анализируются внутреннее разнообразие тюркской языковой семьи, лингвистические особенности региональных диалектов и их влияние на формирование литературного языка. В статье сравниваются фонетические, лексические и грамматические особенности диалектов узбекского, турецкого и казахского языков. Кроме того, обсуждается влияние глобализации, средств массовой информации и цифровых платформ на литературный язык, а также проблемы сохранения и развития диалектов в современную эпоху. Исследование показывает, что для сохранения литературных норм языка необходимо изучать и использовать диалекты как лингвистическое богатство.