AYOLLAR VA O'SMIRLAR MEHNATINI HIMOYALASH VA ULARGA BELGILANGAN IMTIYOZLAR

##article.authors##

  • Nasriddinov Jasurbek Muhammadjon og’li ##default.groups.name.author##
  • Turg’unboyev Doniyorbek Ismoiljon o’g’li ##default.groups.name.author##

##semicolon##

Kalit so’zlar: Ayollar mehnati, o‘smirlar huquqi, mehnat qonunchiligi, imtiyozlar, huquqiy himoya, mehnat sharoitlari, gender tengligi, Xalqaro mehnat tashkiloti, bolalar mehnatini cheklash, ijtimoiy kafolatlar, mehnat huquqi.##common.commaListSeparator## Key words: Women's work, juvenile rights, labor law, benefits, legal protection, working conditions, gender equality, International Labor Organization, limitation of child labor, social guarantees, labor law.##common.commaListSeparator## Ключевые слова: Женский труд, права несовершеннолетних, трудовое право, льготы, правовая защита, условия труда, гендерное равенство, Международная организация труда, ограничение детского труда, социальные гарантии, трудовое право.

##article.abstract##

Annotatsiya: Mazkur maqolada ayollar va o‘smirlar mehnatini huquqiy himoya qilish, shuningdek, ularga qonuniy ravishda belgilangan imtiyoz va kafolatlar tizimli ravishda o‘rganilgan. Mehnat munosabatlarining muhim subyektlaridan biri bo‘lgan ayollar va o‘smirlarning ishga qabul qilinishi, ish sharoitlari, mehnat soatlari, og‘ir va zararli mehnat turlaridan himoya qilinishi bilan bog‘liq masalalar chuqur tahlil qilingan. Xususan, Mehnat kodeksida belgilangan normalar, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, “Ayollar va erkaklar teng huquqliligi to‘g‘risida”gi qonun hamda xalqaro huquqiy hujjatlar, jumladan, Xalqaro mehnat tashkilotining (XMT) konvensiyalari asosida huquqiy asoslar o‘rganilgan.

Shuningdek, maqolada amaliyotda uchrayotgan muammolar, ayniqsa, o‘smirlarning ruxsatsiz ishlatilishi, yashirin mehnat, ayollar mehnatiga past baho berilishi va ish joyidagi gender tengsizlik holatlari yoritilib, ularni bartaraf etishga qaratilgan taklif va tavsiyalar berilgan. Ilmiy tadqiqot davomida solishtirma-huquqiy, tahliliy va statistik usullar qo‘llanilgan bo‘lib, xorijiy davlatlarning ilg‘or tajribalari bilan o‘zbek huquqiy amaliyoti o‘rtasida qiyosiy o‘rganish amalga oshirilgan. Maqola yakunida ayollar va o‘smirlar mehnatini yanada samarali himoya qilish uchun normativ-huquqiy bazani takomillashtirish, ularning huquqiy ongini oshirish, shuningdek, ish beruvchilarning ijtimoiy mas’uliyatini kuchaytirish zarurligi ta’kidlangan. Ushbu tadqiqot mehnat huquqi, ijtimoiy siyosat, gender masalalari va bolalar huquqlari bilan shug‘ullanuvchi olimlar, amaliyotchilar, talaba-yoshlar va qonun chiqaruvchilar uchun muhim manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin.

Annotation: In this article, the legal protection of the labor of women and adolescents, as well as the privileges and guarantees legally established for them, are systematically studied.  Issues related to employment, working conditions, working hours, and protection from heavy and harmful types of work of women and teenagers, who are one of the important subjects of labor relations, were analyzed in depth.  In particular, the legal basis was studied based on the norms established in the Labor Code, the Constitution of the Republic of Uzbekistan, the Law "On Equality of Women and Men" and international legal documents, including the conventions of the International Labor Organization (ILO).

Also, the article highlights the problems encountered in practice, especially the unauthorized use of teenagers, hidden work, underestimation of women's work, and gender inequality in the workplace, and offers and recommendations aimed at eliminating them.  During the scientific research, comparative-legal, analytical and statistical methods were used, and a comparative study was carried out between the best practices of foreign countries and Uzbek legal practice. At the end of the article, the need to improve the regulatory legal framework, increase their legal awareness, and also strengthen the social responsibility of employers to protect the labor of women and teenagers more effectively is emphasized.  This study can serve as an important resource for scholars, practitioners, students and legislators dealing with labor law, social policy, gender issues and children's rights.

Аннотация: В данной статье систематически исследуются правовая охрана труда женщин и подростков, а также льготы и гарантии, установленные для них законом. Подробно проанализированы вопросы, связанные с трудоустройством, условиями труда, режимом рабочего времени, защитой от тяжелых и вредных видов труда женщин и подростков, которые являются одними из важных субъектов трудовых отношений. В частности, изучалась правовая база на основе норм, установленных в Трудовом кодексе, Конституции Республики Узбекистан, Законе «О равенстве женщин и мужчин» и международно-правовых документах, в том числе конвенциях Международной организации труда (МОТ).

Также в статье освещаются проблемы, встречающиеся на практике, особенно несанкционированное использование подростков, скрытая работа, недооценка женского труда, гендерное неравенство на рабочем месте, а также предложения и рекомендации, направленные на их устранение. В ходе научного исследования были использованы сравнительно-правовые, аналитические и статистические методы, а также проведено сравнительное исследование передового опыта зарубежных стран и юридической практики Узбекистана. В конце статьи подчеркивается необходимость совершенствования нормативно-правовой базы, повышения их правосознания, а также усиления социальной ответственности работодателей за более эффективную охрану труда женщин и подростков. Это исследование может послужить важным ресурсом для ученых, практиков, студентов и законодателей, занимающихся трудовым законодательством, социальной политикой, гендерными вопросами и правами детей.

##submission.authorBiographies##

  • Nasriddinov Jasurbek Muhammadjon og’li

    Namangan davlat universiteti Stajyor o’qituvchisi

  • Turg’unboyev Doniyorbek Ismoiljon o’g’li

    Namangan davlat universiteti Hayot faoliyati xavfsizligi yo’nalishi talabasi

##submissions.published##

2025-04-13