TEZ TAYYORLANADIGAN OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARINING INSONIYAT OLDIDAGI XAVFI: O'ZBEKISTON KONTEKSTIDA ILMIY TAHLIL

Abstract

Ushbu tadqiqot tez tayyorlanadigan oziq-ovqat mahsulotlarining inson salomatligi, atrof-muhit va ijtimoiy hayotga ta’sirini O‘zbekiston misolida tahlil qiladi. Global va mahalliy bozor dinamikasi o‘rganilib, fast food va qadoqlangan mahsulotlarning semizlik, diabet, ekologik ifloslanish va iqtisodiy nochorlikka olib kelishi baholandi. O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan qadoqlangan ovqatlarning tarkibi (trans-yog‘lar, natriy, sun’iy qo‘shimchalar) Codex Alimentarius va GOST 108-2014 standartlariga muvofiqligi tekshirildi. Natijalar fast food iste’molining semizlik darajasini 2015-yildagi 13% dan 2023-yilda 18% ga oshirganini ko‘rsatdi. Plastik qadoqlash chiqindilari atrof-muhitga jiddiy zarar yetkazmoqda, 2023-yilda faqat 12% qayta ishlanadi. Iqtisodiy tahlil mahalliy ishlab chiqaruvchilarning arzon ingredientlardan foydalanishi iste’molchilar salomatligini xavf ostiga qo‘yishini aniqladi. Takliflar sog‘lom ovqatlanishni targ‘ib qilish, ekologik qadoqlashni joriy etish va qonunchilikni kuchaytirishni o‘z ichiga oladi. Tadqiqot O‘zbekistonning oziq-ovqat xavfsizligini mustahkamlash va xalqaro bozorda raqobatbardoshlikni oshirishda muhim yo‘nalishlarni belgilaydi.