O’ZBEK TILIDA TERMINOLOGIYA VA LEKSIK O’ZGARISHLAR
Keywords:
terminologiya, leksik oʻzgarishlar, anglicizmlar, neologizmlar, semantik adaptatsiya, morfologik integratsiya, korpus tillshunoslik, terminologik lug‘at, sotsiolingvistika, globalizatsiya.Abstract
Mazkur maqolada Oʻzbek tilida terminologiya va leksik oʻzgarishlar jarayonlari nazariy va amaliy jihatdan tahlil qilinadi. Xususan, globalizatsiya davrida tilga kirib kelgan anglicizmlar va neologizmlarning o‘zbek tiliga adaptatsiyalash mexanizmi oʻrganilgan. Tadqiqot metodologiyasida morfologik-sintaktik korpus tahlili va izohli lug‘atlar namunalari asosida semantik o‘zgarishlar tahlili qo‘llanildi. Terminologik lug‘at tuzilishi va soha anʼanalari bu o‘zgarishlarga qanday ta’sir ko‘rsatishi ham alohida ko‘rib chiqildi. Maqolada olingan natijalar o‘zbek tilshunosligida terminologik leksikaning rivojlanish yo‘nalishlarini belgilashga xizmat qiladi. Morfemik qo‘shimchalarning neologik birliklarga moslashuvi tahlil qilinib, so‘z yasovchi qoliplar aniqlangan. Shuningdek, mintaqaviy dialektlardagi terminologik variantlar sotsiolingvistik nuqtai nazardan taqqoslandi. O‘zbek tilining ilmiy-texnik terminologiyasida rus va ingliz tili ta’siriga oid tadqiqotlar ham ko‘rib chiqildi. Ishlatilgan korpus ma’lumotlari O‘zbek tilining morfologik va fonetik xususiyatlarini ham inobatga olgan holda yig‘ildi.
