TAYANCH BILIMLAR VA TAYYORGARLIK DARAJASINI BAHOLASH
Keywords:
tayanch bilimlar, tayyorgarlik darajasi, boshlang‘ich ta’lim, diagnostik baholash, differensial yondashuv, pedagogik rejalashtirish, o‘quvchi bilimini aniqlash, kompetensiyaviy yondashuv, baholash mezonlari, metodik yondashuv, raqamli baholash vositalari, kirish testlari, o‘quv jarayoni monitoringi, individual ta’lim yondashuvi, o‘qituvchi mahorati, ta’lim sifatiAbstract
Ta’lim jarayonining samaradorligi ko‘p jihatdan o‘quvchilarning mavjud bilim darajasi va tayyorgarlik holatini to‘g‘ri aniqlashga bog‘liq. Aynan tayanch bilimlar va boshlang‘ich tayyorgarlikni baholash o‘quv jarayonining strategik nuqtasini tashkil etadi. Ushbu maqolada o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini aniqlash, baholash hamda unga mos ta’lim mazmunini rejalashtirish masalalari nazariy va amaliy nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Maqolaning asosiy maqsadi — o‘quvchilarning boshlang‘ich bilim darajasini to‘g‘ri aniqlash orqali ta’limni differensial yondashuv asosida tashkil qilish uslublarini asoslashdir.
Tadqiqot davomida pedagogik diagnostika, formatif baholash, test tizimlari, suhbat va amaliy topshiriqlar orqali o‘quvchilarning tayyorlik darajasini aniqlash metodlari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, zamonaviy ta’limda keng qo‘llanilayotgan kompetensiyaviy yondashuv doirasida boshlang‘ich darajadagi bilimlar va ko‘nikmalarni baholashning mezonlari va indikatorlari tahlil qilinadi. Maqolada baholash natijalariga ko‘ra o‘quvchilarning ehtiyojlariga mos ravishda darslarni rejalashtirish, mazmunni soddalashtirish yoki murakkablashtirish, guruhlab o‘qitish, individual yondashuvlarni tanlash singari metodik tavsiyalar keltiriladi.
Ushbu tadqiqotning dolzarbligi shundaki, hozirgi vaqtda o‘quvchilarning bilim darajasi va tayyorgarligi har xil bo‘lgan sinflarda o‘qituvchilar oldida individual yondashuvni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish zarurati tobora ortib bormoqda. Shu sababli, maqolada ilgari surilgan nazariy asoslar va amaliy tavsiyalar amaliyotchi o‘qituvchilar, metodistlar, ta’lim muassasalari rahbarlari hamda ilmiy izlanuvchilar uchun amaliy ahamiyat kasb etadi.
Xulosa sifatida ta’kidlash joizki, ta’lim jarayonida o‘quvchilarning tayanch bilim va tayyorgarlik darajasini baholash nafaqat ularning rivojlanish ehtiyojlarini aniqlashga, balki darslar mazmuni, uslubi va metodikasini moslashtirish orqali ta’lim samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Ushbu maqola orqali o‘qituvchilar o‘z amaliyotlarida samarali baholash vositalaridan foydalanish va o‘quvchilarning real ehtiyojlariga mos ta’limni rejalashtirish ko‘nikmalarini rivojlantirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
