KRIMINOGEN VAZIYATNI PROGNOZLASHDA STATISTIK MODELLARNING SAMARADORLIGI: O‘ZBEKISTON VA AQSH TAJRIBASI TAHLILI
##article.abstract##
Ushbu maqola kriminogen vaziyatni prognozlashda statistik modellarning samaradorligini O‘zbekiston va AQSh tajribalari asosida tahlil qiladi. Jinoyatchilikning oldini olishda statistik modellar, xususan, regressiya tahlili, vaqt seriyalari, kogort tahlili, bayes modellari va krim-kartografiya muhim vosita sifatida qo‘llaniladi. O‘zbekistonda mahalla tizimi va “Xavfsiz shahar” loyihasi kriminogen omillarni aniqlashda samarali bo‘lsa-da, sun’iy intellekt va Big Data texnologiyalarining cheklangan qo‘llanilishi samaradorlikni pasaytiradi. AQShda “PredPol” va “HunchLab” dasturlari sun’iy intellekt yordamida jinoyatlarni 7-10% kamaytirgan bo‘lsa-da, maxfiylik va diskriminatsiya xavfi muammo sifatida qolmoqda. Maqola taqqosiy tahlil orqali O‘zbekiston uchun zamonaviy texnologiyalarni joriy etish, ma’lumotlar shaffofligini oshirish va mahalla tizimini raqamlashtirish bo‘yicha takliflar beradi. Tadqiqot kriminologiya va huquqni muhofaza qilish sohasida ilmiy-amaliy ahamiyatga ega.