KOGNITIV SALOMATLIKNI QO‘LLAB-QUVVATLOVCHI DORIVOR O‘SIMLIKLAR: ILMIY TAHLILI

Authors

  • Komilov Zafarbek Mirzaolimovich Author

Keywords:

Kalit so‘zlar: Xotira buzilishi, demensiya, Altsgeymer kasalligi, kognitiv salomatlik, Ginkgo Biloba, Bacopa Monnieri, Brahmi, Rozmarin (Rosmarinus officinalis), Zanjabil (Zingiber officinale), neyrohimoya, antioksidant, o‘simlik dori vositalari, flavonoidlar, bakopazidlar, gingerol, tabiiy terapiya, neyrodegenerativ kasalliklar, kognitiv funksiyalar.

Abstract

Annotatsiya: Ushbu ishda xotira buzilishlari va ularning keng tarqalgan sabablari, jumladan demensiya va Altsgeymer kasalligi kabi neyrodegenerativ holatlar haqida tahliliy ma’lumotlar keltirilgan. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga asoslanib, bu muammo global miqyosda o‘sib borayotgan ijtimoiy va tibbiy muammolardan biri ekani ta’kidlangan. Ayniqsa, kognitiv salomatlikni qo‘llab-quvvatlashda tabiiy vositalar - Ginkgo Biloba, Bacopa Monnieri (Brahmi), Rozmarin va Zanjabil kabi o‘simliklarning ilmiy asoslangan foydali xususiyatlari o‘rganilgan. Bu o‘simliklar tarkibidagi faol moddalar - flavonoidlar, terpenoidlar, bakopazidlar va gingerol miya qon aylanishini yaxshilash, antioksidant himoya ko‘rsatish va sinaptik faoliyatni qo‘llab-quvvatlash orqali xotira va konsentratsiyani kuchaytirishi mumkinligi bilan ajralib turadi. Ishda ushbu vositalarning farmakologik ta’siri, tadqiqotlar bilan asoslangan samaradorligi hamda ehtiyot choralariga alohida e’tibor qaratilgan. Natijada, bu o‘simliklar farmatsevtika va xalq tabobatida muhim qo‘shimcha terapiya sifatida tavsiya etilishi mumkinligi xulosa qilingan.

References

1. World Health Organization (WHO). Dementia fact sheet. 2021. URL: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia

2. Birks J., Evans J. Ginkgo biloba for cognitive impairment and dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2009;(1):CD003120.

3. Stough C., Lloyd J., Clarke J., Downey L., Hutchison C. The chronic effects of an extract of Bacopa monniera (Brahmi) on cognitive function in healthy human subjects. Psychopharmacology. 2001;156(4):481-484.

4. Roodenrys S., Booth D., Bulzomi S., Phipps A., Micallef C., Smoker J. Chronic effects of Brahmi (Bacopa monnieri) on human memory. Neuropsychopharmacology. 2002;27(2):279-281.

5. Moss M., Cook J., Wesnes K., Duckett P. Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially affect cognition and mood in healthy adults. International Journal of Neuroscience. 2003;113(1):15-38.

6. Ali B.H., Blunden G., Tanira M.O., Nemmar A. Some phytochemical, pharmacological and toxicological properties of ginger (Zingiber officinale Roscoe): A review of recent research. Food and Chemical Toxicology. 2008;46(2):409-420.

7. American Journal of Clinical Nutrition. Effects of ginger supplementation on inflammation: A systematic review and meta-analysis. 2005.

8. Therapeutic Advances in Psychopharmacology. Effects of rosemary essential oil on cognitive performance: A systematic review. 2012.

Published

2025-05-29

How to Cite

Komilov Zafarbek Mirzaolimovich. (2025). KOGNITIV SALOMATLIKNI QO‘LLAB-QUVVATLOVCHI DORIVOR O‘SIMLIKLAR: ILMIY TAHLILI. JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS, 77(2), 138-144. https://scientific-jl.com/new/article/view/16982