AO “O‘ZBEKISTON TEMIR YO‘LLARI” KORXONALARIDA XODIMLARNING TEXNIK XAVFSIZLIGI HOLATINI TAHLIL QILISH
Keywords:
Kalit so‘zlar: texnik xavfsizlik, temir yo‘l transporti, ishlab chiqarish xavfi, mehnat muhofazasi, xalqaro standartlar.Abstract
Annotatsiya: Maqolada “O‘zbekiston Temir Yo‘llari” aksiyadorlik jamiyati tarkibidagi korxonalarda texnik xavfsizlik holati chuqur tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi – xodimlar ishtirokidagi texnologik jarayonlarda yuzaga keladigan xavf-xatarlarni aniqlash, ularning statistik ko‘rsatkichlarini baholash hamda mavjud tizimlarni xalqaro tajriba bilan solishtirish orqali texnik xavfsizlikni yaxshilash bo‘yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
Tahlil natijalari so‘nggi yillarda baxtsiz hodisalar soni sezilarli darajada kamayganini ko‘rsatmoqda, biroq halokatli holatlar va avariyalar, asosan, texnik xizmat ko‘rsatishdagi uzilishlar, yaroqsiz uskuna va malaka darajasi past bo‘lgan xodimlar ishtirokida sodir bo‘layotgani aniqlangan. Shuningdek, ayrim korxonalarda xavfsizlik monitoringi avtomatlashtirilmagani sababli mavjud muammolar o‘z vaqtida aniqlanmayapti.
Maqolada ISO 45001 kabi xalqaro standartlar va Yevropa Ittifoqi temiryo‘l tizimlaridagi amaliy tajribalar bilan O‘zbekiston sharoiti solishtirilib, texnik xavfsizlik madaniyatining yetishmasligi, AI texnologiyalarining joriy etilmagani va texnik xizmatlarning reaktiv emas, balki prediktiv shaklga o‘tishi zarurligi ta’kidlanadi. Shuningdek, YOLOv5 kabi ilg‘or texnologiyalar asosida shaxsiy himoya vositalarini nazorat qilish, Maintenance 4.0 modeli asosida texnik xizmatni avtomatlashtirish bo‘yicha amaliy takliflar berilgan.
Mazkur maqola soha muhandislari, texnika xavfsizligi bo‘yicha mutaxassislar va korxona rahbarlari uchun amaliy ahamiyatga ega ilmiy manbadir.
References
[1] O‘zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksi, 2022-yil nashri.
[2] ISO 45001:2018 – Occupational health and safety management systems.
[3] GOST 12.0.230-2007. Mehnat muhofazasi menejmenti.
[4] ERA 2024 Report on Railway Safety and Interoperability in the EU.
[5] Lin C.Y., Gerstein T., Barkan C. et al. “International Benchmarking of Railroad Safety Data Systems” – 2023.
[6] Hao Liu, Xue Qin. “Target Detection of Safety Protective Gear Using Improved YOLOv5”, arXiv, 2024.
[7] Dario C. Larese et al., “Transformer Vibration Forecasting for Advancing Rail Safety”, arXiv, 2025.
[8] Кабулова Нилуфархон Джалиловна, Ходжакулов Мухторжон Назаркулович, & Рахимов Дилмурод Бахадирович (2021). АКТУАЛЬНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ПРОГРАММНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ (ПОИСКОВО-ИНФОРМАЦИОННАЯ КАРТОГРАФИЧЕСКАЯ СЛУЖБА, ГЕОЛОКАЦИЯ) В ПОДРАЗДЕЛЕНИЯХ МИНИСТЕРСТВА ПО ЧРЕЗВЫЧАЙНЫМ СИТУАЦИЯМ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН. Universum: технические науки, (7-1 (88)), 14-17.
[9] Khodjakulov Mukhtorjon, & Rakhimov Dilmurad (2022). PROPOSALS FOR AMENDMENTS TO REGULATORY DOCUMENTS FOR HIGH-RISE BUILDINGS. Universum: технические науки, (6-6 (99)), 51-54.
[10] EU-OSHA. “Occupational safety in European railway transport”. 2022.
