NEFT-GAZ KONLARI ASOSIY KOʻRSATKICHLARINI ANIQLASH VA BASHORATLASHNING ALGORITMIK MODELLARI TAHLILI
Keywords:
Kalit so‘zlar: g‘ovak muhit, neft koni, gaz koni, bashoratlash modeli, o‘tkazuvchanlik, zaxiralarni baholash, sun’iy intellekt, geofizik ma’lumotlar.Abstract
Ushbu maqolada g‘ovak muhitlarda joylashgan neft va gaz konlarining asosiy ko‘rsatkichlarini aniqlash hamda ularning rivojlanish istiqbollarini baholashda qo‘llaniladigan bashoratlash modellarining nazariy va amaliy jihatlari tahlil qilinadi. G‘ovak muhitlar — geologik tuzilmalarning muhim komponentlaridan biri bo‘lib, ular orqali uglevodorodlar to‘planadi va harakatlanadi. Ushbu strukturalarning fizik-mexanik xususiyatlarini chuqur o‘rganish, qazib olish samaradorligini oshirish hamda zaxiralarni aniq hisoblashda muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda zamonaviy bashoratlash algoritmlari, shu jumladan sun’iy intellekt asosidagi model va statistik regressiya metodlari solishtirilib, ularning aniqlik darajasi va qo‘llanilish samaradorligi baholanadi. Maqolada ilg‘or xorijiy va mahalliy tajribalar tahlili asosida bashoratlash modelining struktura elementlari ishlab chiqilgan va u real kon ma’lumotlari asosida sinovdan o‘tkazilgan. Natijalar g‘ovaklik, o‘tkazuvchanlik, bosim, harorat va gaz-moy nisbati kabi omillarning o‘zaro bog‘liqligi va bashoratlashdagi roli haqida asoslangan xulosalar chiqarishga imkon berdi. Ushbu ilmiy ish energetika sohasidagi samarali qarorlar qabul qilish, konlarni ekspluatatsiya qilish strategiyalarini ishlab chiqish hamda investitsion tahlil jarayonlarini optimallashtirishda foydali bo‘lishi mumkin.
References
1. Gubkin I.M. “Neft geologiyasi”, Moskva, Neft va gaz nashriyoti, 2020.
2. Soliev A.R. “Geofizik ma’lumotlarni modellashtirish asoslari”, Toshkent: Fan, 2022.
3. Smith R., “Reservoir Engineering and Simulation”, Wiley & Sons, 2021.
4. Ashurov D.T. “Neft konlarini ekspluatatsiya qilishda zamonaviy yondashuvlar”, O‘zbekiston neft va gaz jurnali, 2023, №4.
5. Ahmadov B. “Geologik model yaratish metodologiyasi”, Boku universiteti nashri, 2020.
6. Chen X. et al., “Deep Learning for Porous Media Analysis”, Petroleum Journal of AI, 2021, Vol. 12(3).
7. ОАО “LUKOIL” ilmiy-texnik axboroti, Moskva, 2022.
8. Matkarimov M. “O‘zbekiston neft-gaz sohasi statistik tahlili (2020–2023)”, Tashkent: Iqtisodiy tahlil, 2024.
9. BP Statistical Review of World Energy, 2023 Edition.
10. United Nations: World Energy Outlook, 2022.
11. Norov Sh.S. “Neft konlarining gidrodinamik modellashtirish usullari”, Qarshi muhandislik-texnologiya instituti nashri, 2021.
12. “Petrel va MATLAB asosida geologik modellashtirish”, O‘quv-uslubiy qo‘llanma, Toshkent: TATU, 2023.
13. Yang H. et al., “Reservoir Characterization using AI-Based Modeling”, Springer, 2022.
14. “Geologiya va geofizika” ilmiy jurnali, O‘zbekiston Respublikasi Geologiya qo‘mitasi, 2020–2024 sonlar.
15. Karpov I.I. “Neft-gaz zaxiralarini baholash texnologiyasi”, Moskva, 2021.
