NOSTATSIONAR MUHITDA ISHLASHGA MO‘LJALLANGAN QUYOSH FOTOTERMOELEKTRIK MODULLARINING ENERGIYA SAMARADORLIGINI MATEMATIK MODELLASHTIRISH, OPTIMALLASHTIRISH VA TIZIM INTEGRATSIYASI TAHLILI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Nostatsionar muhit, quyosh fototermoelektrik modullar, PV-TE tizimlar, energiya samaradorligi, matematik modellashtirish, optimallashtirish, termoelektrik generator, integratsiya, issiqlik boshqaruvi, qayta tiklanuvchi energiyaAbstract
Annotatsiya: Ushbu tadqiqotda nostatsionar (vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan) muhitda qo‘llaniluvchi quyosh fototermoelektrik (PV-TE) gibrid modullarining energiya samaradorligi matematik modellashtirish, optimallashtirish va tizim integratsiyasi tahlil qilinadi. Fotovoltaik (PV) va termoelektrik (TE) texnologiyalarning birlashuvi natijasida quyosh energiyasidan to‘liqroq foydalanish imkoni paydo bo‘lib, issiqlik chiqindisini elektr energiyasiga qayta aylantirish orqali umumiy samaradorlikni oshirish maqsad qilingan. Tadqiqotda PV-TE tizimlarining ishlash tamoyillari va ularni tavsiflovchi matematik modellar keltirilib, ularning yordamida nostatsionar sharoitlarda (masalan, quyosh nurlanishining o‘zgarishi) PV-TE modullar issiqlik va elektr balansi tahlil qilinadi. Optimallashtirish bo‘limida PV va TE komponentlarining muvofiqligini ta’minlash, maksimal quvvat olish uchun parametrlarni tanlash (masalan, termoelektrik modul soni, yuklama qarshiligi, sovutish usuli) masalalari ko‘rib chiqiladi. Integratsiya bo‘limida PV-TE modullarini boshqa energiya manbalari va issiqlik boshqaruv tizimlari (issiqlik almashgichlar, faza o‘tish materiallari va boshqalar) bilan birgalikda ishlatish strategiyalari tahlil qilinadi. Olingan natijalar grafik va diagrammalar yordamida muhokama qilinib, gibrid tizimning oddiy PV panellarga nisbatan afzallik va cheklovlari yoritilgan. Tadqiqot yakunida PV-TE modullarining samaradorligini oshirish bo‘yicha xulosalar hamda kelgusida ilmiy izlanishlar uchun takliflar beriladi.
References
1. Tyagi, K., Gahtori, B., Kumar, S., & Dhakate, S. R. (2023). Advances in solar thermoelectric and photovoltaic–thermoelectric hybrid systems for power generation. Solar Energy, 254, 195–212. DOI: 10.1016/j.solener.2023.02.053
2. Yin, E., & Li, Q. (2021). Device performance matching and optimization of photovoltaic-thermoelectric hybrid system. Energy Conversion and Management: X, 12, 100115. DOI: 10.1016/j.ecmx.2021.100115
3. Park, K.-T., Shin, S.-M., Tazebay, A. S., et al. (2013). Lossless hybridization between photovoltaic and thermoelectric devices. Scientific Reports, 3, 2123. DOI: 10.1038/srep02123
4. Wu, Y.-Y., Wu, S.-Y., & Xiao, L. (2015). Performance analysis of photovoltaic–thermoelectric hybrid system with and without glass cover. Energy Conversion and Management, 93, 151–159. DOI: 10.1016/j.enconman.2015.01.033
5. Nazri, N. S., Fudholi, A., Solomin, E., et al. (2023). Analytical and experimental study of hybrid photovoltaic–thermal–thermoelectric systems in sustainable energy generation. Case Studies in Thermal Engineering, 51, 103522. DOI: 10.1016/j.csite.2023.103522
6. Bulat, S., Büyükbıçakcı, E., & Erkovan, M. (2024). Efficiency enhancement in photovoltaic–thermoelectric hybrid systems through cooling strategies. Energies, 17(2), 430. DOI: 10.3390/en17020430
7. Maleki, Y., Pourfayaz, F., & Mehrpooya, M. (2022). Experimental study of a novel hybrid photovoltaic/thermal and thermoelectric generators system with dual phase change materials. Renewable Energy, 201, 202–215. DOI: 10.1016/j.renene.2022.11.086
