500 O‘RINLI ZAMONAVIY MAKTABNING ELEKTR TA’MINOTI LOYIHASI
Abstract
Zamonaviy maktab binolari energiya samaradorligi va xavfsizlik talablariga javob berishi kerak. Elektr ta’minoti loyihasini ishlab chiqishda energiya iste’mol qiluvchi asosiy tizimlar, yuklamalarni taqsimlash, transformator tanlash va himoya vositalarini belgilash muhimdir. Ushbu maqolada 500 o‘rinli maktab uchun elektr quvvati talabini aniqlash va ta’minot tizimini loyihalash haqida so‘z boradi.
- Elektr quvvati talabining hisob-kitobi
Maktabning elektr energiyasiga bo‘lgan umumiy talabini hisoblash uchun asosiy iste’molchilarni ko‘rib chiqamiz.
1.1. Yoritish tizimi
Maktab binosining barcha xonalarida yetarli yoritish darajasini ta’minlash uchun har bir sinfxonada o‘rtacha 300–400 lux talab qilinadi.
O‘rtacha 25 ta sinfxona, har biri 500–1000 Vt quvvat talab qiladi.
Yordamchi xonalar va yo‘laklar uchun ≈ 5–10 kVt.
Umumiy yoritish quvvati ≈ 20–25 kVt.
1.2. Isitish, ventilyatsiya va konditsioner tizimi
Elektr qozonlari yoki markaziy isitish tizimi bo‘lsa, ≈ 50–100 kVt talab qilinadi.
Ventilyatsiya va havo almashtirish tizimi ≈ 10–15 kVt.
Konditsioner tizimi (klass xonalari va ma’muriy xonalar) ≈ 30–50 kVt.
1.3. Kompyuter sinflari
Har bir kompyuter taxminan 100–150 Vt elektr iste’mol qiladi.
30–50 dona kompyuter sinfi uchun umumiy quvvat ≈ 5–10 kVt.
1.4. Laboratoriyalar va maxsus sinflar
Fizika, kimyo laboratoriyalarida elektr jihozlari ishlaydi.
Umumiy quvvat ≈ 10–20 kVt.
1.5. Suv ta’minoti va nasoslar
References
1. O‘zbekiston Respublikasining Elektr ta’minoti qoidalari (PUE) – Toshkent, 2021.
2. O‘zbekiston Respublikasining Qurilish me’yor va qoidalari (KMK 2.04.08-12) – “Ichki elektr ta’minoti tizimlari”.
3. O‘zDSt 3307-2018 – “Elektr ta’minoti. Asosiy talablari”.
4. O‘zDSt 949-2018 – “Elektr kabellari va simlarini o‘rnatish qoidalari”.
5. Mahsudov M., Xabibullayev A. – “Elektr ta’minoti tizimlari” (O‘quv qo‘llanma), Toshkent, 2019.
6. Karimov B., Abduqodirov I. – “Yoritish tizimlari va elektr jihozlari” (O‘quv qo‘llanma), Toshkent, 2020.
7. Sharipov U., Rahmonov S. – “Energiya tejash va energiya samaradorligi”, Toshkent, 2022.
8. ISO 50001:2018 – “Energiya menejmenti tizimlari – talablar va qo‘llanma”.
9. ETAP, AutoCAD Electrical, Dialux, Ecodial dasturlari bo‘yicha qo‘llanmalar.
10. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4422-sonli qarori – “Energetika sohasida energiya tejovchi texnologiyalarni joriy etish to‘g‘risida”, 2022-yil.
