KOGNITIV HISOBLASH ASOSIDAGI SUN’IY TIZIMLAR: TAHLIL VA TADQIQOTLAR
##semicolon##
Kalit so‘zlar: sun’iy intellekt, kognitiv tizim, kognitivistik yondashuv, emergent yondashuv, dinamik tizimlar, inaktiv tizimlar.##article.abstract##
Annotatsiya. Mazkur maqolada sun’iy intellekt rivojlanishidagi yangi bosqich — kognitiv yondashuvning shakllanishi va uning ilmiy asoslari tahlil qilinadi. Kognitiv yondashuv neyrofiziologik tamoyillar va insonning bilish faoliyati asosida intellektual o‘rganishga qodir tizimlarni yaratishga yo‘naltirilgan. Sun’iy kognitiv tizimlar inson tafakkurini modellashtirish, axborotni qayta ishlash jarayonlarini matematik ifodalash va kompyuter metaforasi orqali tushuntirishga asoslanadi. Maqolada, shuningdek, psixologiya, neyrobiologiya va matematik lingvistika, xususan, N. Xomskiy tomonidan ishlab chiqilgan transformatsion grammatikalarning kognitiv yondashuvga ta’siri ham yoritiladi. Sun’iy kognitiv tizimlarning rivojlanishi inson intellektiga yaqin tizimlarni yaratishga xizmat qilishi qayd etiladi.
##submission.citations##
1. Neiser U. Cognitive psychology.– NY, 1967.
2. Солто P. Когнитивная психология.– М.: Мир, 1996.
3. Хомский Н. Три модели описания языка. Кибернетический сборник. Вып.2 М.: Издво ИЛ, 1961.
4. Шеперд Г. Нейробиология. Том 1, 2.– М.: Мир, 1987.
5. Величковский Б.М. Когнитивная наука. Основы психологии познания. В 2х тт.– М.: Академия, 2006.
6. Станкевич Л.А. Когнитивные нейрологические системы управления // Проблемы нейрокибернетики (Материалы 12й Международной конференции по нейрокибернетике, РостовнаДону, Россия, октябрь, 1999).– РостовнаДону: Издво СевероКавказского НЦ высшей школы, 1999.
7. Гергей Т. Когнитивные системы — потребность информационного общества и вызов компьютерным наукам // IX Национальная конференция по искусственному интеллекту КИИ2004 (18 сентября– 2 октября 2004 г., Тверь). Труды конференции в 3х томах, Том 1, М.: Физматгиз, 2004, с.3–10.
8. Станкевич Л.А. Искусственная нервная система гуманоидного робота // Труды Юбилейной международной конференции по нейрокибернетике (Ростовна Дону, 25–28 сентября 2002), РостовнаДону, 2002.
9. Станкевич Л.А. Нейрологические средства систем управления интеллектуальных роботов // Научная сессия МИФИ2004. VI Всероссийская НТК «Нейроинформатика2004»: Лекции по нейроинформатике, ч.2.– М.: МИФИ, 2004, с.57–110.
10. Станкевич Л.А. Когнитивный подход к управлению гуманоидными роботами // В книге «От моделей поведения к искусственному интеллекту». Серия «Науки об искусственном», Ред. Редько В.Г.– Издво УРСС, 2006, Гл.14, с.386–443.
11. Vernon D., Metta G., Sandini G. A survey of artificial cognitive systems: implications for autonomous development of mental capabilities in computational agents // IEEE Transactions on Evolutionary Computation, Vol.11, No.2, April 2007, pp.151–180.
12. Newell A., Simon H.A. Computer science as empirical inquiry: Symbol and search // Communications of the Association for Computing Machinery.– vol.19, pp.113126, 1976, Tenth Turing Award Lecture, ACM.
13. Anderson J. The arhitecture of cognition.– Harvard University Press, MA, 1983. 14.
14. Bratman M. Intention, plan, and practical reasoning.– Harvard University Press, Cambridge, MA, 1987.
15. Sandini G., Metta G., Vernon D. Robocup: An open framework for research in embodied cognition // In: Proc. IEEERAS/RSI Int. Conf. on Humanoid Robots (Humanoids 2004), 2004, pp.13–32.
16. Throndaike E.L. The fundamental of learning.– New York: Columbia Univ., Teacher College, 1932.
17. Hebb D.O. The organization of Behavior.– New York: Willey, 1949.
18. McCulloch W.S., Pitts W. A logical calculus of ideas immanent in nervous activity // Bull. Math. Biophys., vol.5, pp.115–133, 1943.