MUSIQA ASBOBLARINI CHALISHNING AQLIY FAOLIYATGA TA’SIRI (XOTIRA, DIQQAT, FIKRLASH)
##semicolon##
Kalit so‘zlar: musiqa asboblari, diqqat, xotira, fikrlash, musiqiy ta’lim, kognitiv faoliyat, psixologik rivojlanish.##article.abstract##
Ushbu tadqiqotda musiqa asboblarini chalish faoliyatining insonning kognitiv rivojlanishiga, ayniqsa xotira, diqqat va fikrlash jarayonlariga ko‘rsatadigan psixologik ta’siri ilmiy asosda tahlil qilindi. Tadqiqot muammosi shundaki, musiqiy ta’limning aqliy salohiyatga ta’siri ko‘plab nazariy izlanishlarda qayd etilgan bo‘lsa-da, amaliy ta’lim jarayonida bu jihatlar yetarli darajada hisobga olinmaydi. Shu bois, mazkur ishda musiqa chalishning miya faoliyati va psixik jarayonlarga ko‘rsatadigan ijobiy natijalari, xususan, diqqatni jamlash, xotirani mustahkamlash va fikrlash tezligini oshirish kabi omillar psixologik diagnostika va eksperimental kuzatuvlar asosida chuqur tadqiq qilindi. Tadqiqot davomida musiqiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi bolalar va bu yo‘nalishda ta’lim olmagan tengdoshlar o‘rtasida kognitiv ko‘rsatkichlar solishtirildi. Natijalarga ko‘ra, musiqa chaluvchi guruhda qisqa va uzoq muddatli xotira 23% ga, diqqat barqarorligi esa 20% ga yuqori bo‘lgan. Bundan tashqari, ularning tahliliy fikrlash qobiliyati va muammoli vaziyatlarni hal qilish darajasi ham ancha yuqori ekanligi aniqlangan. Ushbu topilmalar musiqa asboblarini chalish orqali bolalarda nafaqat ijodiylik, balki aqliy faoliyatning barcha muhim jihatlari samarali shakllanishini isbotlaydi. Shunday ekan, musiqiy ta’limni faqat estetik emas, balki intellektual tarbiyaning muhim omili sifatida ko‘rib chiqish zarur.
##submission.citations##
1. Jo‘rayev A. Musiqa estetikasi va bolalar tafakkuri. – Toshkent: O‘qituvchi, 2018. – B. 67.
2. Xasanov A. Milliy psixologiya va musiqiy faoliyat. – Samarqand: Ma’rifat, 2020. – B. 93.
3. Shoumarov G‘. Musiqiy idrok va bolalar psixologiyasi. – Toshkent: Fan, 2015.
4. Egamberdiyev B. Musiqa orqali tafakkurni shakllantirish. – Buxoro: Ilm ziyo, 2019.
5. Schlaug, G. et al. “The brain of musicians: A model for functional and structural adaptation.” Annals of the New York Academy of Sciences, 2001.
6. Yo‘ldoshev R. O‘zbek pedagogik fikrlarida musiqaning tarbiyaviy ahamiyati. – Toshkent: Ma’naviyat, 2018.
7. Schlaug G., Norton A. et al. “Training-induced neuroplasticity in young children.” Annals of the New York Academy of Sciences, 2005.
8. Egamberdiyev B. Musiqa orqali tafakkurni shakllantirish. – Buxoro: Ilm ziyo, 2019.
9. Schlaug G., Norton A. et al. “Effects of music training on the child’s brain and cognitive development.” Annals of the New York Academy of Sciences, 2005.
10. Egamberdiyev B. Musiqa orqali tafakkurni shakllantirish. – Buxoro: Ilm ziyo, 2019.