JADID SHE'RIYATIDA POETIK OBRAZLARNING IJTIMOIYLASHUVI CHO'LPON ,FITRAT SHE'RIYATI MISOLIDA
Keywords:
Kalit so’zlar: Jadid, Cho’lpon, Fitrat, poetic, ijtimoiy-falsafiy, obraz, she’riyat, janr, ma’rifat, ifoda, obrazlilik, ramz, o‘ziga xoslik, She’riy asar, adabiy janr, tuyg‘u va kechinma, lirik qahramon.Abstract
Annotatsiya. Mazkur ishda XX asr boshlaridagi o‘zbek adabiyotida yangi bosqichni boshlab bergan jadid adabiyotining yirik vakillari Cho‘lpon va Fitrat she’riyatida poetik obrazlarning ijtimoiy mazmun bilan boyishi, jamiyat muammolari bilan chambarchas bog‘lanishi tahlil etilgan. Jadidlar poetikasida an’anaviy timsollar yangi ijtimoiy-estetik ma’no kasb etgani, shoirlar obrazlar orqali xalqning ozodlikka, ma’rifatga, adolatga intilishlarini ifoda etgani ko‘rsatib berilgan. Ishda Cho‘lponning "Uyg‘on", "Ko‘r ung‘on" kabi she’rlari hamda Fitratning "Tanqidiy nazar", "Ilm yo‘li" singari asarlari tahlili asosida poetik obrazlarning zamonaviy tafakkur bilan uyg‘unlashuvi yoritilgan. Shuningdek, poetik timsollar – Vatan, xalq, zulmat, nur, ko‘z, yurak kabi obrazlar orqali ijtimoiy fikrning shakllanishi va kengayish jarayoni o‘rganilgan. Ish adabiy tahlil va ijtimoiy kontekst asosida olib borilib, o‘zbek she’riyatining ijtimoiy-falsafiy yuksalishida Cho‘lpon va Fitrat ijodining o‘rni yoritiladi.
References
1. Cho‘lpon. Tanlangan asarlar. 2 jildlik. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2011.
2. Fitrat A. Saylanma. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1990.
3. Shukurov N. Jadidchilik va o‘zbek adabiyoti. – Toshkent: Fan, 1994.
4. Usmonov M. O‘zbek she’riyati taraqqiyoti tarixidan. – Toshkent: Fan, 1974.
5. Yo‘ldoshev S. Cho‘lpon poetikasi. – Toshkent: O‘zMU nashriyoti, 2003.
6. Sodiqov A. Fitrat va uning adabiy merosi. – Toshkent: Fan, 1995.
7. Homidov A. Jadid adabiyoti va ma’rifatchilik harakati. – Toshkent: Ma’naviyat, 2007.
8. Qosimov B. O‘zbek adabiyoti tarixi. 2-qism. – Toshkent: O‘qituvchi, 2009.
9. G‘aniyeva H. Cho‘lpon: hayoti va ijodi. – Toshkent: Fan, 1985.
10. To‘xtaboyev M. Jadidlar merosi va hozirgi davr. – Toshkent: Ma’naviyat, 2015.
