ЧИНГИЗХОН ИМПЕРИЯСИДА ЯСО ҚОНУНИНИНГ ЎРНИ

Authors

  • Қаҳрамон Усманович Умидуллаев Author

Keywords:

Калит сўзлар: Чингизхон, Ясо, Империя, қабила, уруғ, жиноят, жазо, қўшин, тартиб, интизом, никоҳ, оила, мулк.

Abstract

Аннотация: Мазкур мақолада Чингизхон империясида Ясо қонунининг ўрни таҳлил қилинган. Ясо қонунининг қабул қилишини, унда белгиланган нормалар ва уларни бузганлик учун жавобгарлик, қўшин ва ҳарбий ҳаракатларни ташкил этиш қоидалари, никоҳ, оила, мерос ва мулкий муносабатлар ва бошқа масалалар ўрганилган. Мазкур қонунни ўрганган олимларнинг ишлари таҳлил қилинган.  Чингизхон томонидан босиб олинган ҳудудларда Ясо қонунинг ўрганилиши билан боғлик ҳолатлар ҳақида фикр юритилган. Ўрганиш  натижаларига асосланиб тегишли хулосалар қилинган.

References

1. Хара-даван Э. Чингисхан как полководец и его наследие. В кн.: Арабески истории. Пустыня Тартари. Вып. 2. М. 1995, с. 89, 90.

2. Вернадский Г. В. О составе Великой Ясы Чингисхана. Брюссель. 1939, – С. 6-7.

3. Вернадский Г. В. История России. Монголы и Русь. Пер. с англ. Е. П. Беренштейна, Б. Л. Губмана, О. В. Строгановой

4. Мухаметов Ф. Ф. Ук. соч., с. 94, 95.

5. Голубинский Е. Щит или меч? - Родина. 1997. N 3 - 4, с. 79.

6. De Rachewiltz I. Some reflection on Činggis Qan’s Yasay // East Asian History, Vol. 6, 1993. P. 91-104. (англ.)

7. «Записки Восточного Отд. Императорского Археологического Общества» — 1889. — T. IV. — С. 381.

8. Hammer-Purgstall J. Geschichte des goldenen Horde (нем.) — Pest, 1840. — С. 184−192.

9. Березин И. Н. Очерк внутреннего устройства улуса Джучиева // «Труды Восточного Отд. Императорского Археологического Общества» — СПб., 1864. — Ч. VIII.

10. Erdmann Carl. «Temutschin» (нем.) — Leipzig, 1862.

11. Henry Hoyle Howorth: History of the Mongols from the 9th to the 19th Century. (англ.) — Лондон, 1880.

12. Мухаметов Ф. Ф. Звезды на степном небосклоне, с. 43.

13. Более полная форма “ясак”, монгольское - дзасак, йосун. Означает “постановление”, “закон”. (Султанов Т. И. Поднятые на белой кошме. Потомки Чингиз-хана. Алматы. 2001, с. 29).

14. Гумилев Л.Н. Древняя Русь и Великая степь. п. 131. Закон против обычая

15. Хара-Даван Э. Ук. соч., с. 99.

16. Гумилев Л. Н. Древняя Русь и Великая степь, с. 304.

17. The Tarikh - 1 - Jahan - gusha of Alaud - Din Ata Malik - i Juwaini... Edited by Mirza Muhammad idn Abdul - Wahhab - I - Qazwini. P. 1 - 2. Leyden - London. 1912 - 1916, с 227.

18. Рязановский В. А. К вопросу о влиянии монгольской культуры и монгольского права на русскую культуру и право. - Вопросы истории. 1993. N7, с. 158.

19. Рашид Ад-дин. Сб. летописей. В 3-х т. М.; Л., 1946 - 1960. Т. 1. Кн. 2, с. 263, 264.

20. The Tarikh - I - Jahan - gusha of Alaud - Din Ata Malik - i Juwaini..., с 27.

21. Гумилев Л. Н. В поисках вымышленного царства, с. 251, 252.

22. Султанов Т. И. Ук. соч., с. 32.

23. Мухаметов Ф. Ф. Звезды на степном небосклоне, с. 44.

Published

2025-03-30

How to Cite

Қаҳрамон Усманович Умидуллаев. (2025). ЧИНГИЗХОН ИМПЕРИЯСИДА ЯСО ҚОНУНИНИНГ ЎРНИ. PEDAGOGS, 78(2), 34-43. https://scientific-jl.com/ped/article/view/6934