JAMIYAT TARAQQIYOTIDA ROBOTOTEXNIKA, AVTOMATLASHTIRISH VA SANOAT INTELLEKTUAL TIZIMLARI KIRIB KELISHINING SALBIY VA IJOBIY TOMONLARI

Authors

  • Normamatov Xayriddin Mengniyevich Author
  • Xo‘jamqulov Ergash Farhod o‘g‘li Author

Keywords:

Kalit so‘zlar: robototexnika, avtomatlashtirish, sun’iy intellekt, jamiyat taraqqiyoti, ishsizlik, ijtimoiy tengsizlik, etik muammolar.

Abstract

Annotatsiya: Ushbu maqola robototexnika, avtomatlashtirish va sanoat intellektual tizimlari (AI) ning jamiyat taraqqiyotidagi ijobiy va salbiy ta’sirini IMRAD metodologiyasi asosida o‘rganadi. Tadqiqotda adabiyot tahlili, statistik ma’lumotlar, X platformasidagi jamoatchilik fikrlari va real misollar (Yaponiya, Germaniya, AQSh) qo‘llanilgan. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, ushbu texnologiyalar ishlab chiqarish samaradorligini oshiradi (masalan, Tesla’da xarajatlar 25% ga kamaydi), tibbiyotda yutuqlarga erishadi (AI saratonni 95% aniqlik bilan aniqlaydi) va ta’limda innovatsiyalarni rag‘batlantiradi (2024 yilda 12 million o‘quvchi STEM kurslarida qatnashdi). Biroq, salbiy oqibatlar ham muhim: avtomatlashtirish 2023 yilda 1,5 million ish o‘rnini yo‘qotdi, ijtimoiy tengsizlikni kuchaytirdi (kam malakali ishchilar daromadi 15% ga kamaydi) va etik muammolarni (xolislik, maxfiylik) keltirib chiqardi. Muhokamada texnologik rivojlanishning uzoq muddatli foydalari va qisqa muddatli xavflari muvozanatlash uchun ta’limni qayta ko‘rib chiqish, qonunchilikni mustahkamlash va ijtimoiy dasturlarni joriy etish taklif qilinadi. Maqola xulosa qiladiki, faqat strategik boshqaruv orqali ushbu texnologiyalardan barqaror jamiyat rivoji uchun foydalanish mumkin.

References

Foydalanilgan adabiyotlar

[1] Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies. W.W. Norton & Company.

[2] China Daily. (2025). Smart Cities: AI-Powered Urban Development in China.

[3] International Federation of Robotics (IFR). (2025). World Robotics Report 2025.

[4] International Labour Organization (ILO). (2024). The Future of Work: Automation and Employment Trends.

[5] JAMA Surgery. (2024). “Robotic Surgery: Precision and Outcomes in Complex Procedures.” Journal of the American Medical Association Surgery, 159(3), 245-253.

[6] Japan Times. (2025). “Robots in Elderly Care: Japan’s Technological Solution to Aging Population.”

[7] Нормаматов, Х. М., & Абдуллаева, С. У. (2015). ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ АВТОМАТИЗИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ УПРАВЛЕНИЯ" Э-БОЛЬНИЦА". In Инновации в технологиях и образовании (pp. 117-119).

[8] Нормаматов, Х. М. (2014). ЛИНЕЙНЫЕ СИСТЕМЫ В ЦИФРОВОЙ ОБРАБОТКЕ СИГНАЛОВ. In Инновации в строительстве глазами молодых специалистов (pp. 239-241).

[9] MIT Technology Review. (2024). “Bias in AI Hiring Tools: A Case Study in Discrimination.”

[10] Nature Medicine. (2023). “Artificial Intelligence in Oncology: Achieving 95% Diagnostic Accuracy.” Nature Medicine, 29(6), 1345-1352.

[11] Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2025). Economic Disparities in the Age of AI.

[12] PricewaterhouseCoopers (PwC). (2023). AI’s $15 Trillion Impact on the Global Economy.

[13] Siemens. (2025). Industry 4.0: Automation Success in German Manufacturing.

[14] Statista. (2025). Global Robotics Market: Statistics and Projections.

[15] Straits Times. (2025). “Singapore Introduces AI Basics in All Schools.”

[16] Tesla, Inc. (2024). Tesla Annual Report 2024.

[17] The Hindu. (2025). “Protests Against Automation Rise in India’s Industrial Sector.”

[18] Toyota Motor Corporation. (2025). Future of Workers Fund: Investing in Human Capital.

[19] UNESCO. (2025). AI in Education: Bridging the Gap in Rural Communities.

[20] World Bank. (2024). Automation and Employment in Developing Economies.

Published

2025-04-08

How to Cite

Normamatov Xayriddin Mengniyevich, & Xo‘jamqulov Ergash Farhod o‘g‘li. (2025). JAMIYAT TARAQQIYOTIDA ROBOTOTEXNIKA, AVTOMATLASHTIRISH VA SANOAT INTELLEKTUAL TIZIMLARI KIRIB KELISHINING SALBIY VA IJOBIY TOMONLARI. PEDAGOGS, 79(1), 128-132. https://scientific-jl.com/ped/article/view/8105