YURAK ANATOMIYASI VA UNING KLINIK AHAMIYATI
Ключевые слова:
Yurak anatomiyasi Qon aylanish doiralari Yurak klapanlari Yurak kasalliklari Ishemik yurak kasalligi Miokard infarkti Perikardit Gipertonik yurak kasalligi Tug‘ma yurak nuqsonlari Elektrokardiografiya (EKG) Ekokardiografiya (EKO) Kardiomiotsitlar Revmatizm Yurak innervatsiyasi Vegetativ nerv tizimi Anastiya (anesteziya) Og‘riqsizlantirish mexanizmlari Sedatsiya va yurak faoliyati Yurak ostidagi reflekslar Gomeostazni yurak orqali boshqarish Klinik neyrofiziologiya Anesteziya xavfsizligi yurak kasallaridaАннотация
Annotatsiya: Ushbu maqola yurakning anatomik tuzilishi, uning fiziologik faoliyati va klinik ahamiyatini yoritishga bag'ishlangan. Yurak - inson organizmidagi markaziy a'zolardan biri bo'lib, qon aylanish tizimining asosiy qismini tashkil etadi. Maqolada yurakning tashqi va ichki tuzilmalari, kameralar, klapanlar, yurak devori qatlamlari va qon aylanish doiralari anatomik va funksional nuqtayi nazardan yoritiladi.
Bundan tashqari, yurak faoliyatining buzilishi bilan bog'liq bo'lgan asosiy klinik holatlar - ishemik yurak kasalligi, miokard infarkti, yurak yetishmovchiligi, tug'ma nuqsonlar, perikardit va revmatik kasalliklar ko'rib chiqiladi. Maqolada yurak faoliyatining vegetativ va markaziy boshqaruvi, elektrokardiografiya (EKG), ekokardiografiya (EKO) kabi tashxis usullarining ahamiyati ham tahlil qilinadi. Alohida bo'lim sifatida yurak kasalliklari bilan og'rigan bemorlarni og'riqsizlantirish (anestetik yondashuvlar) va anastatsiya (ya'ni yurak faoliyati davomida muvozanatni saqlovchi neyro-gumoral mexanizmlar) haqida ma'lumotlar keltiriladi. Anesteziya paytida yurak ritmi, qon bosimi va oksigenatsiya ko'rsatkichlarining doimiy nazorati, ayniqsa yurak-qon tomir tizimida patologiyasi bo'lgan bemorlarda, o'ta muhim ekani ta'kidlanadi.
Библиографические ссылки
1. Toshkent tibbiyot akademiyasi darsliklari – Anatomiya, fiziologiya, ichki kasalliklar va anesteziologiya bo‘yicha asosiy o‘quv qo‘llanmalar.
2. Sattarov A. A. – "Inson anatomiyasi", Toshkent: TTA nashriyoti.
3. Raximov Sh. R. – "Ichki kasalliklar propedevtikasi", Toshkent, 2020.
4. Patan B.D., Patanova A.B. – "Inson fiziologiyasi", Toshkent, 2020.
5. Oxta B.I. – "Yuqori nerv faoliyati va yurakning vegetativ boshqaruvi", Toshkent, 2018.
6. Moore K.L., Dalley A.F. – "Clinically Oriented Anatomy", 8th Edition
7. Tortora G.J., Derrickson B.H. – "Principles of Anatomy and Physiology", 15th Edition.
8. Braunwald E. – "Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine", 11th Edition.
9. Afanasyev G.G. – "Nerv tizimi va yurak refleks nazorati", Moskva, 2019.
10. Morgan G.E., Mikhail M.S., Murray M.J. – "Clinical Anesthesiology", 6th Edition.
11. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (WHO) – Yurak-qon tomir kasalliklari va anesteziologik yondashuvlar bo‘yicha klinik tavsiyalar.
12. Milliy kardiologiya markazi va Milliy anesteziologiya protokollari – O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi, 2023.
