TIL VA YOSH: TURLI YOSH GURUHLARI NUTQIDAGI O‘ZGARISHLAR
Keywords:
Kalit so’zlar: tilshunoslik, sotsiolingvistika, yoshga oid farqlar, bolalar nutqi, o‘smirlar tili, kod almashtirish, norasmiy uslub, raqamli til, madaniy kommunikatsiya, o‘zbek tili.Abstract
Annotatsiya: Mazkur maqolada tilning yoshga qarab o‘zgaruvchanligi sotsiolingvistik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Til nafaqat kommunikatsiya vositasi, balki shaxsiy va ijtimoiy tajribalarni aks ettiruvchi vosita sifatida ham ko‘rib chiqiladi. Turli yosh guruhlariga mansub shaxslarning nutq xususiyatlari, ularning tilga bo‘lgan munosabati, leksik va grammatik qurilishdagi farqlari chuqur tahlil qilinadi. Bolalar tilida soddalik va takror, o‘smirlar nutqida norasmiylik, kod almashtirish, raqamli uslublar, kattalar tilida esa barqarorlik, maqollashuv va madaniy-estetik ifodalar ustun turadi. Ushbu farqlar, bir tomondan, tilning moslashuvchanligini, ikkinchi tomondan esa avlodlar o‘rtasidagi lingvistik tafovutlarni ko‘rsatadi. O‘zbekiston jamiyati misolida olib borilgan kuzatuvlar yoshga xos til kodlari va ularning jamiyatdagi madaniy-ijtimoiy funktsiyalarini ochib beradi. Maqolada, shuningdek, yoshlar tilidagi o‘zgarishlarning til siyosati, ta’lim va madaniy uzluksizlikka ta’siri tahlil qilinadi. Bu yondashuv tilni nafaqat grammatika yoki fonetika darajasida, balki keng ijtimoiy kontekstda o‘rganishga xizmat qiladi.
References
1. Labov, W. (1972). Sociolinguistic Patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
2. Holmes, J. (2013). An Introduction to Sociolinguistics. Routledge.
3. Crystal, D. (2004). The Stories of English. Penguin Books.
4. G‘aniyeva, M. (2021). “Yoshga bog‘liq til o‘zgarishlari va ularning ijtimoiy tafsiri.” // Filologiya masalalari, №4, 23–28.
5. Abdullayeva, Z. (2022). “O‘zbek tilining yoshlar orasida transformatsiyasi: til va texnologiya munosabati.” // Til va jamiyat, №2, 41–47.
6. Trudgill, P. (2000). Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society. Penguin.
7. Nazarov, A. (2020). “Til va yosh: O‘zbekiston yoshlari nutqida zamonaviy elementlarning o‘rni.” // O‘zbek tili va adabiyoti, №3, 56–63.
8. Eckert, P. (1997). “Age as a Sociolinguistic Variable.” In The Handbook of Sociolinguistics, edited by F. Coulmas. Blackwell.
9. G‘ulomov, R. (2019). “Yoshlar tilida norasmiylik va raqamli leksikaning shakllanishi.” // Oliy ta’limda lingvistika masalalari, №1, 12–19.
10. UNESCO (2021). Language Diversity and Digital Inclusion. Paris: UNESCO Publishing.
