WINDOWS TERMINOLOGIYASINING SHAKLLANISH VA RIVOJLANISH BOSQICHLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: windows operatsion tizimi, terminologiya, shakllanish bosqichlari, tarjima muammolari, lingvistik tahlil, terminshunoslik, foydalanuvchi interfeysi, kompyuter lingvistikasi.Abstract
Ushbu ilmiy ishda Microsoft Windows operatsion tizimi doirasida shakllangan va keng qo‘llanilayotgan terminologiyaning bosqichma-bosqich rivojlanishi, shakllanish manbalari va lingvistik xususiyatlari tahlil qilinadi. Windows tizimi 1980-yillardan buyon dunyo bo‘ylab eng keng tarqalgan operatsion tizimlardan biri bo‘lib, unga oid terminlar nafaqat ingliz tilida, balki boshqa tillarda, jumladan o‘zbek tilida ham faol o‘zlashtirilmoqda. Tadqiqotda Windows terminlari birinchi versiyalardan boshlab hozirgi zamonaviy versiyalarga qadar qanday rivojlanib borganligi, texnologik taraqqiyot bilan qanday yangiliklar kiritilgani, terminlar tizimi qanday kengaygani, qanday terminlar saqlanib qolib, qay biri eskirganligi tahlil qilinadi. Shuningdek, ingliz tilidan kirib kelgan terminlarning o‘zbek tilida qanday tarjima qilinishi, ularning normativligiga oid muammolar, semantik mosligi, leksik va morfologik shakllanish xususiyatlari o‘rganiladi. Ish davomida Windows terminlari tarixiy-lingvistik, texnik-semantik, pragmatik va tarjimashunoslik nuqtayi nazaridan ko‘rib chiqilib, ularning shakllanishida muhim bosqichlar — Windows 1.0 (1985), Windows 95, Windows XP, Windows 7, Windows 10 va Windows 11 kabi versiyalarning roli alohida ta’kidlanadi. Bundan tashqari, foydalanuvchi interfeysi, tizim fayllari, sozlamalar va xavfsizlikka oid terminlar rivojlanishidagi o‘ziga xosliklar ham yoritiladi. Mazkur ish o‘zbek tilshunosligida texnologik terminlar tahliliga bag‘ishlangan amaliy va nazariy tadqiqot bo‘lib, terminshunoslik, kompyuter lingvistikasi, tarjimashunoslik va axborot texnologiyalari sohalarining kesishmasida olib borilgan. Tadqiqot natijalari Windows tizimi uchun milliy terminlar bazasini shakllantirish, o‘zbek tilidagi texnik tarjimalar sifatini oshirish va AKT tilini boyitishga xizmat qiladi.
References
1. Qodirov, A. (2019). Kompyuter lingvistikasi asoslari. Toshkent: Fan va texnologiya.
2. Toshmatova, D. (2020). “Texnik matnlar tarjimasida terminlarni moslashtirish muammolari”. O‘zbek tilshunosligi muammolari, 2(4), 115–123.
3. Yuldasheva, M. (2021). “Axborot texnologiyalari sohasidagi atamalar tarjimasi va ularning lingvistik xususiyatlari”. Filologiya masalalari, 3(1), 45–52.
4. Karimov, N. (2015). Til va zamon: texnik terminlar tarjimasi haqida. Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi nashriyoti.
5. Mamatov, A. (2007). O‘zbek tilida texnik terminlarning shakllanishi. Samarqand: SamDU nashriyoti.
6. Microsoft Corporation. (2023). Windows terminology glossary. https://learn.microsoft.com
7. Sager, J. C. (1990). A Practical Course in Terminology Processing. Amsterdam: John Benjamins Publishing.
