PARASEMPATOMIMETIK DORI VOSITALARINING KLINIK QO‘LLANILISHI
Keywords:
Kalit so’zlar: parasempatomimetiklar, muskarin agonistlari, asetilxolinesteraza ingibitorlari, pilokarpin, neostigmin, miasteniya gravis, glaukoma, siydik tutilishi, farmakologik ta’sir, klinik qo‘llanilish.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada parasempatomimetik dori vositalarining farmakologik xususiyatlari, ularning ta’sir mexanizmlari va klinik amaliyotdagi o‘rni chuqur tahlil qilingan. Muskarin retseptorlariga bevosita ta’sir qiluvchi vositalar (pilokarpin, betanekol) va asetilxolinesteraza ingibitorlari (neostigmin, piridostigmin, fisostigmin) kabi preparatlarning organizmga ko‘rsatadigan fiziologik ta’siri ilmiy asosda yoritilgan. Ushbu dori vositalari asosan oftalmologiya, gastroenterologiya, urologiya va nevrologiyada keng qo‘llaniladi. Glaukoma, siydik tutilishi, miasteniya gravis va atropin bilan zaharlanish holatlarida ularning terapevtik samaradorligi muhim ahamiyat kasb etadi. Shuningdek, maqolada parasempatomimetiklarning yurak-qon tomir va ovqat hazm qilish tizimiga ta’siri, ularni qo‘llashdagi ehtiyot choralar, nojo‘ya ta’sirlari hamda kontrendikatsiyalari batafsil yoritilgan. Maqola parasempatomimetik dorilarning zamonaviy klinik protokollardagi o‘rnini ko‘rsatib, ularni xavfsiz va samarali qo‘llash bo‘yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar beradi.
References
1. Karimov N., Tursunov B. "Farmakologiya asoslari", Toshkent: O‘zbekiston tibbiyot akademiyasi nashriyoti, 2020.
2. Rang H. P., Dale M. M., Ritter J. M., Flower R. J. "Rang and Dale’s Pharmacology", 9th Edition, Elsevier, 2020.
3. Katzung B. G. "Basic and Clinical Pharmacology", 15th Edition, McGraw-Hill Education, 2021.
4. World Health Organization (WHO). "Essential Medicines List", Geneva, 2023.
5. Goodman & Gilman's "The Pharmacological Basis of Therapeutics", 13th Edition, McGraw-Hill, 2018.
6. Bertram G. Katzung, Anthony J. Trevor. "Pharmacology: Examination & Board Review", McGraw-Hill, 2021.
7. Shiroqov A.A., “Klinik farmakologiya”, Toshkent tibbiyot akademiyasi, 2022.
8. O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi, “Klinik amaliyotda dori vositalarini qo‘llash protokollari”, Toshkent, 2021.
