FRAZEMALARNI LINGVISTIK BELGILASH USULLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: frazeologik birlik, POS-tagging, lemmalash, semantik teglash, MWE, IOB, stand-off annotatsiya.Abstract
Annotatsiya. Frazeologik birliklar (idiomalar / MWE) tilning semantik-leksik qatlamida alohida o‘rin tutadi va ularni aniqlash, belgilash hamda korpuslarga annotatsiyalash tilshunoslik va NLP sohalari uchun ustuvor vazifa hisoblanadi. Ushbu maqolada idiomalarni belgilashning asosiy usullari — POS-tagging, lemmalash, morfologik teglash, sintaktik parsing, semantik teglash, MWE identifikatsiyasi (IOB) hamda embedded va stand-off annotatsiya yondashuvlari — tartibli ravishda tahlil qilinadi. Har bir qatlamning vazifasi, amaliy afzalliklari va cheklovlari yoritilib, korpus loyihalarida qatlamli yondashuvni qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar beriladi. Maqola korpus lingvistlari, lug‘atchilar va tiltexnologlar uchun mo‘ljallangan.
References
1. Rahmatullayev Sh. Oʻzbek tilining izohli frazeologik lugʻati. Toshkent: Oʻqituvchi, 1978. 389 b.
2. Rayson, P.; Archer, D.; Piao, S.; McEnery, T. The UCREL Semantic Analysis System (USAS). Lancaster: Lancaster University Research Report, 2004. 47 p.
3. Wilson, A.; Thomas, J. Semantic annotation in corpora: Applied linguistics study. Journal of Documentation. 1997. Vol. 53. Pp. 263–281.
4. Ramshaw, L. A.; Marcus, M. P. Text chunking using transformation-based learning. In: Proceedings of the Third Workshop on Very Large Corpora (ACL), 1995. Pp. 82–90.
5. Baldwin, T.; Kim, S. N. Multiword expressions. In: Indurkhya, N., Damerau, F. J. (eds.) Handbook of Natural Language Processing. 2nd ed. Boca Raton: Chapman & Hall/CRC, 2010. (Chapter).
6. Ide, N.; Suderman, K. GrAF: A graph-based format for linguistic annotations. In: Proceedings of the Linguistic Annotation Workshop / LREC, 2007. Pp. 1–8.
7. Jurafsky, D.; Martin, J. H. Speech and Language Processing. 2nd ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 2009.
8. Гриднева Т. В. Методика использования компонентного анализа семантики фразеологических единиц в начальной школе // Грани познания. — 2021. — № 1(72). — С. 115–123.
9. Теля В. Н. Русская фразеология: семантика, прагматика, лингвокультурология. Москва: Языки русской культуры, 1996.