TIJORAT BANKLARIDA KREDIT RISKINI SAMARALI BOSHQARISHNING TAMOYILLARI
Abstract
Tijorat banklari mamlakat iqtisodiyotida moliyaviy barqarorlikni ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi, ammo ular turli xil risklarga duch keladi. Shuning uchun, banklar uchun samarali riskni boshqarish tizimlari yaratish va ularni doimiy ravishda kuzatib borish hayotiy ahamiyatga ega. Kredit riski, operatsion risk, likvidlik riski va bozor riski banklarning eng asosiy risk turlaridan hisoblanadi.
Tijorat banklarining asosiy daromadi kreditlar orqali kelgani bois ushbu risk turini samarali boshqarish muhim ahamiyat kasb etadi. Kredit riski — bu qarz oluvchining qarz majburiyatlarini belgilangan miqdor va muddatda bajarmaslik ehtimoli bo‘lib, kreditorlar qarzning asosiy summasi va foizlarini olmaslik riskiga duch kelishadi, bu esa pul oqimining uzilishiga va xarajatlarning oshishiga olib kelishi mumkin.
Kredit riski boshqaruvining maqsadi, kredit riski ta’sirini qabul qilinadigan parametrlar doirasida saqlagan holda bankning riskka moslashtirilgan daromad stavkasini maksimal darajaga chiqarishdir. Banklar butun portfeldagi kredit riskini va alohida kreditlar yoki operatsiyalar riskini boshqarishlari kerak. Banklar kredit riski va boshqa risklar o‘rtasidagi munosabatlarni ham hisobga olishlari lozim. Kredit riskini samarali boshqarish, riskni boshqarishning kompleks yondashuvining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, har qanday bank tashkilotining uzoq muddatli muvaffaqiyati uchun zarurdir. Banklar kredit riski bilan turli moliyaviy instrumentlar orqali yuzma-yuz kelmoqdalar, masalan, akseptlar, o‘zaro bank tranzaktsiyalari, savdo, valyuta almashinuvi operatsiyalari, moliyaviy kelishuvlar, svoplar, obligatsiyalar, aksiyalar, opsionlar va majburiyatlar hamda kafolatlar taqdim etish va tranzaktsiyalarni to‘lashda.
