O‘ZBEK TILSHUNOSLIGIDA QARINDOSHLIK TERMINLARINING O‘RGANILISHI
Keywords:
Kalit so‘zlar: O‘zbek tilshunosligi, Qarindoshlik terminlari, Qarindoshlik atamalari, Til birliklari, Leksik-semantik guruh, Semantik tahlil, Morfologik tahlil, Etimologiya, Sotsiolingvistika, Milliy tafakkur, Oila terminlari, Nikoh orqali qarindoshlik, Quyi avlod, Avlodlar tizimi, Genderga asoslangan terminlar, Terminlarning ijtimoiy funksiyasi, Til tarixida qarindoshlik tushunchasi, Qarindoshlik terminlarining tasnifi.Abstract
Annotatsiya. Ushbu maqolada o‘zbek tilida mavjud qarindoshlik terminlarining tilshunoslik nuqtayi nazaridan o‘rganilishi yoritilgan. Qarindoshlik atamalari o‘zbek xalqining milliy tafakkuri, qadriyati va ijtimoiy tuzilmasini aks ettiruvchi muhim leksik-semantik qatlam hisoblanadi. Ishda ushbu terminlarning semantik guruhlari, morfologik tuzilishi, kelib chiqishi va zamonaviy til tizimidagi o‘rni tahlil qilinadi. Shuningdek, qarindoshlik terminlarining sotsiolingvistik xususiyatlari, ya’ni ijtimoiy munosabatlardagi o‘rni hamda boshqa tillardagi analoglari bilan qiyosiy tahlili keltirilgan. Tadqiqotda o‘zbek tilshunosligidagi yetakchi olimlarning qarashlariga tayangan holda, ushbu soha bo‘yicha olib borilgan ilmiy izlanishlar umumlashtirilgan. Annotatsiya tilshunoslik, etnologiya va madaniyatshunoslik sohalariga qiziquvchilar uchun foydali bo‘lishi mumkin.
References
1. Rahmatullaev Sh. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. – Toshkent: Fan, 1981.
2. Ziyoyev M.T. O‘zbek tilida qarindoshlik terminlari. – Toshkent: O‘qituvchi, 1970.
3. Madvaliev A. Til va jamiyat. – Toshkent: Fan, 1995.
4. Mahmudov N., Suyunov N. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. – Toshkent: O‘zbekiston, 2004.
5. Qilichev Q. Til va tafakkur. – Toshkent: Universitet, 2008.
6. Xudoyberganova D. O‘zbek tilshunosligiga kirish. – Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2015.
7. Xasanov B. Qarindoshlik atamalari va ularning semantik strukturalari. // Til va adabiyot jurnali, 2012, №3.
8. Anvarova Z. O‘zbek va boshqa turkiy tillarda qarindoshlik terminlarining qiyosiy tahlili. – Toshkent: Ilm Ziyo, 2018.
