BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA SAMARALI PEDAGOGIKANING ZAMONAVIY YONDASHUVLARI VA ULARNING TA’LIM SIFATIGA TA’SIRI

Abstract

Zamonaviy ta’lim tizimida boshlang‘ich maktab bosqichi o‘quvchilarning tafakkuri, bilimi va shaxsiy fazilatlarini shakllantirishda muhim bosqich hisoblanadi. Shu boisdan samarali pedagogika tushunchasi bugungi kunda ilmiy-amaliy muhokamalarda alohida o‘rin egallamoqda. Ushbu tezisda boshlang‘ich ta’limda samarali pedagogika masalasiga oid zamonaviy ilmiy adabiyotlar tahlil qilinib, uning asosiy yo‘nalishlari - sinfni boshqarish, o‘qituvchi kompetensiyalari, o‘qitish strategiyalari, qimmatli o‘qish jarayoni va o‘quvchi yutuqlari - keng yoritiladi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, samarali pedagogika o‘qituvchining sinfdagi faoliyati, o‘quvchilar bilan o‘zaro muloqoti va o‘qitish uslublarining o‘zaro uyg‘unligiga asoslanadi. U o‘qituvchi tomonidan yaratilgan muhit orqali o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, motivatsiya va ijtimoiy qadriyatlarni rivojlantirishga xizmat qiladi.

Ta’lim jarayonida o‘qituvchining kasbiy mahorati, shaxsiy qarashlari va pedagogik kompetensiyasi o‘quvchilarning bilim olish jarayoniga bevosita ta’sir qiladi. Boshlang‘ich ta’lim o‘qituvchisi nafaqat bilim beruvchi, balki o‘quvchining ruhiy, ijtimoiy va axloqiy shakllanishiga ham mas’ul shaxsdir. Samarali pedagogika aynan shu nuqtada - o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. Bugungi kunda ta’lim tizimidagi tezkor o‘zgarishlar, raqamli texnologiyalar va yangi metodik yondashuvlar o‘qituvchidan doimiy yangilanishni talab qilmoqda. Samarali pedagogika, bir tomondan, o‘qituvchining o‘z kasbiy faoliyatiga tanqidiy qarashini rag‘batlantirsa, ikkinchi tomondan, o‘quvchilarni faol o‘rganishga undaydigan ijtimoiy muhit yaratadi. Bu yondashuv o‘quvchilarning darsdagi ishtirokini, o‘qishga bo‘lgan qiziqishini va mustaqil fikrlash ko‘nikmalarini oshirishga qaratilgan [3].