ХИСОРАК СУВ ОМБОРИ МАЖМУАСИДАН БУҒЛАНИШ ТУФАЙЛИ ЙЎҚОТИЛГАН СУВ МИҚДОРИНИ АНИҚЛАШ УСУЛИЗҚИ

Authors

  • Соҳибов Д.З. Author
  • Назаров Ш.Ю. Author
  • Мустафаева Р.A. Author
  • Mукаррамов С.Б. Author

Keywords:

Калит сўзлар: шамол, намлик, ҳаво ҳарорати, буғланиш, сув омбори иш режими, гидрология, сув юзаси, қатлам, компьютер дастури.

Abstract

Аннотация: Сув ресурсларининг сезиларли даражада йўқотилишига олиб келадиган асосий омиллардан бири сув омборлари сув юзаси ва сувдан бўшаган қатлами юзасидан буғланиши ҳисобланади. Ушбу мақолада Хисорак сув омборлари мажмуаси мисолида буғланиш учун сув йўқотилиши таҳлил қилинади. Сув омборларининг сув юзасидан буғланиши муқаррар ҳодисадир, шунинг учун сув омборларининг иш режими ушбу сув йўқотишларини камайтириш зарурлигини ҳисобга олиши керак. Кўп йиллик изланишлар натижасида яратилган “Хисорак сув омбори мажмуаси иш режимини ҳисоблаш” компьютер дастури ёрдамида буғланиш ҳисобига йўқотилган сув миқдори кам сувли, ўртача сувли ва кўп сувли йиллар учун аниқлаш усули келтирилган.

References

1 . Hossein Bazzi, Hossein Ebrahimi, Babak Aminnejad. A cоmprehensive statistical analysis of evaporation rates under climate

change in Southern Iran using WEAP (Case study: Chahnimeh Reservoirs of Sistan Plain). Journal of Hydrology: Regional Studies,

6 December 2020 y.

2. Diandain Xu, Steve W. Lyon, Jingqaio Mao, Huichao Dai, Jerker Jarsjo. Impact of multi-purpose reservoir construction, land-

use change and climate change on runoff characteristics in the Poyang Lake basin, China. Journal of Hydrology: Regional Studies,

29 December 2020 y.

3. Wei Tian, Xiaomang Liu, Kaiwen Wang, Peng Bai, Changming Liu. Estimation of reservoir evaporation losses for China. Journal

of Hydrology: Volume 596. May 2021, 126142.

4. Amir Rezazadeh, Pooria Akbarzadeh, Midad Aminzadeh. The effect of floating balls density on evaporation suppression of

water reservoirs in the presence of surface flows. Journal of Hydrology: Volume 591. December 2020, 125323.

5. Gang Zhao, Huilin Gao. Estimating reservoir evaporation losses for the United States: Fusing remote sensing and modeling

approaches. Journal Remote Senting of Environment: Volume 226. 1 June 2019, Pages 109-124.

6. V.Martinez Alvarez, M.Gonzalez-Real, A.Baille, J.F.Maestre Valero, B.Gallego Elvira. Regional assessment of evaporation from

agricultural irrigation reservoirs in a semiarid climat. Journal Agricultural Water Management. Volume 95, Issue 9, September

2008, Pages 1056-1066.

7. Hua Zhang, Steven M. Gorelick, Paul V. Zimba, Xiaodong Zhang. A remote sensing method for estimation regional reservoir

area and evaporative loss. Journal of Hydrology. Volume 555, December 2017, Pages 213-227.

8. Ahmed Hassan, Sherine S. Ismail, Ashraf Elmoustafa, Shaimaa Khalaf. Evaluating evaporation rate from high Aswan Dam

Reaervoir uaing RS and GIS techniques. The Egiptian Journal of Remote Sensing and Space Science. Volume 21, Issue 3, December

2018, Pages 285-293.

9. Ralph A. Wurbs, Rolando A. Ayala. Reservoir evaporation in Texas, USA. Journal of Hydrology: Volume 510. 14 March 2014,

Pages 1-9.

10. Вуглинский В.С. Водные ресурсы и водный баланс крупных водохранилищ СССР // Гидрометеоиздат. -Л. 1991.- 222 с.

11. Руководство по гидрологической практике // Всемирная Метеорологическая Организация (ВМО-№168), шестое

издание, том I, глава 4, 2011г. Женева. С.123-155.

12. Irmak, J. Jones, T. Howell, J. Jacobs, R. Allen and G. Hoogenboom, 2003: Predicting daily net radiation using minimum

climatological data // Journal of Irrigation and Drainage Engineering, Volume 129, No. 4, pp.256–269

13. Keskin, E.M., Ö. Terzi and D. Taylan, 2004: Fuzzy logic model approaches to daily pan evaporation estimation in western

Turkey // Hydrological Sciences Journal, Volume 49, No. 6, pp. 1001–1010.

14. Икрамова М.Р., Ходжиев А.К. Мониторинг и прогноз изменения потерь воды в водохранилищах ТМГУ и объема

чаши Руслового водохранилища при усовершенствовании режима их эксплуатации // (промежуточный): Отчет о НИР/

САНИИРИ. Т. 2007. 66 c.

15. Икрамова М.Р., Ахмедходжаева И.А., Ходжиев А.К. Методика расчета баланса воды для системы водохранилищ //

Свидетельство о депонировании объектов интеллектуальной собственности. –Т. 2013. Рег. № 0759.

16. Скрыльников В.А., Осадчая И.В. Определение потерь воды из водохранилищ // Отчет о НИР. САНИИРИ.-Т. 1989. 67 с.

17. Икрамова М.Р., Ходжиев А.К. Разработка рекомендаций по режиму работы водохранилищ ТМГУ с учетом потерь

воды на фильтрацию и испарение и потери емкости за период эксплуатации // (заключительный): Отчет о НИР/

САНИИРИ; Т. 2009. -c.6-20.

18. Икрамова М.Р., Каюмов О.А., Ходжиев А.К. Компьютерная модель расчета суточного баланса водохранилищ Тюя-

муюнского гидроузла // Республиканская научно-практическая конференция и Семинар USAID «Проблемы создания

ассоциации водопользователей и перехода к гидрографическому принципу управления водными ресурсами при рефор-

мировании сельского и водного хозяйства Республики Узбекистан». -Т. 2003. -С.21-2

19. А.К.Ходжиев. Сув омбори гидрологик режимининг ўзан жараёнларга таъсири (Хисорак гидроузели мисолида).

Диссертация. Т. 2019 г.

20. Икрамова М.Р., Немтинов В.А., Ахмедходжаева И.A., Ходжиев А.К. Повышение эффективности работы водохранилищ

Туямуюнского гидроузла // Журнал «AGROILM», №2(6), Ташкент, 2008. С. 35-37.(05.00.00; №3).

21. Икрамова М.Р., Регулирование стока реки комплексом водохранилищ Босма Монография. Ташкент, Baktriya Press-

Print Media. 2020г. 120 с

Published

2025-11-01

How to Cite

Соҳибов Д.З., Назаров Ш.Ю., Мустафаева Р.A., & Mукаррамов С.Б. (2025). ХИСОРАК СУВ ОМБОРИ МАЖМУАСИДАН БУҒЛАНИШ ТУФАЙЛИ ЙЎҚОТИЛГАН СУВ МИҚДОРИНИ АНИҚЛАШ УСУЛИЗҚИ. Ta’limda Raqamli Texnologiyalarni Tadbiq Etishning Zamonaviy Tendensiyalari Va Rivojlanish Omillari, 48(3), 79-89. https://scientific-jl.com/trt/article/view/27887