ATROF-MUHIT OMILLARI VA TURMUSH TARZINING IRSIY KASALLIKLAR RIVOJLANISHIGA TA’SIRI
Keywords:
Kalit soʻzlar: Irsiy kasalliklar, genetik omillar, atrof-muhit, ekologik ifloslanish, radiatsiya, kimyoviy moddalar, turmush tarzi, epigenetika, gen ekspressiyasi, sog‘lom turmush, biologik xavf omillari, ekologik madaniyat, genetik predispozitsiya, profilaktika.Abstract
Anotatsiya: Ushbu tezisda atrof-muhit omillari va inson turmush tarzining irsiy kasalliklar rivojlanishiga ta’siri ilmiy jihatdan tahlil etiladi. Tezisda genetik kasalliklarning faqat irsiy omillar natijasi emasligi, balki tashqi muhit ta’siri – ekologik ifloslanish, kimyoviy moddalar, radiatsiya, noto‘g‘ri ovqatlanish, chekish va alkogol iste’moli kabi omillar bilan chambarchas bog‘liqligi yoritilgan. Shuningdek, turmush tarzi va ekologik omillar genlarning faolligini o‘zgartirib, gen ekspressiyasi jarayonlariga ta’sir qilishi, natijada ayrim yashirin irsiy kasalliklarning yuzaga chiqishiga sabab bo‘lishi ilmiy manbalar asosida izohlangan. Tadqiqot natijalari sog‘lom turmush tarzini shakllantirish va irsiy kasalliklarning oldini olishda ekologik madaniyatni oshirish muhim omil ekanligini ko‘rsatadi.
References
1. Jo‘raqulov A., Karimov N. Umumiy genetika. – Toshkent: “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” nashriyoti, 2019.
2. G‘ulomov S. va boshqalar. Tibbiy biologiya va genetika. – Toshkent: “Ibn Sino” nashriyoti, 2021.
3. Rahimova M. Ekologiya va inson salomatligi. – Toshkent: “Fan va texnologiya”, 2020.
4. Bekmurodov U. Epigenetika va zamonaviy genetika yutuqlari. – Qarshi: QDU nashriyoti, 2022.
5. O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. Sog‘lom turmush tarzini shakllantirish bo‘yicha metodik qo‘llanma. – Toshkent, 2023.
6. Zaytsev G. M. Genetika: nazariya va amaliyot. – Moskva: “Akademkniga”, 2018.
7. Karimova D. Atrof-muhitning inson genofondiga ta’siri. – “Biologiya va tibbiyot” ilmiy jurnali, №3, 2023.
