QARAQALPAQ NAQIL-MAQALLARINDA HAYAL KONCEPTOSFERASÍ
Keywords:
Genderlik leksikanıń quramın tuwısqanlıq hám jaqınlıq sistemasına baylanıslı qáliplesken genderlektler ajıratıp turadı.Abstract
Náreste dúnyaǵa kelgende onıń ata-anası yamasa jası úlken adam tárepinen balaǵa arnap jaqsı niyet penen at qoyıladı. Perzent ósip-ónip úlkeygende, orta jasta hám hátteki qartayǵanda da átirapındaǵı basqa adamlar tárepinen kóbinese sol ism menen
shaqırıladı. Biraq, túrkiy xalıqlardıń kópshiliginde adamlardı óziniń arnawlı ismi menen ataw menen bir qatarda olarǵa húrmet-izzet, sıylasıq sezimlerin bildiriw maqsetinde basqa da sózlerden paydalanǵanlıǵın kóriwge boladı Musılman xalıqlarda
ózinen jası úlken adamlar menen qarım-qatnasta bolǵanda olarǵa húrmet penen qarap ekinshi bir shıraylı atamalardı qollanǵan. Bul da xalıqlardıń ózine tán mádeniyatınıń bir belgisi sıpatında kózge taslanadı. Bunday atamalar tuwısqanlıq qarım-qatnaslardı
bildiredi. Tuwısqanlıq atamalarınıń payda bolıw dáwiri uzaq dáwirlerge barıp taqaladı hám tarıyxıy rawajlanıw barısında mudamı ózgerip turadı. Tuwısqanlıq atamaları ayırım tillerde óz aldına arnawlı izertlengen bolsa, ayrım tillerde ulıwma kólemde
qarastırılǵan yamasa ústirtin sóz etilgen.
References
1.
Абдиназимов Ш. "Хаял сөзи хаққында"//Вестник КГУ им. Бердаха. -Нукус,
2015. -№4. -Б.
2.
Бегжанов Т. Термины родства в Муйнакском говоре каракалпакском
языка. // вопросы диалектологих тюркских языков. – Баку. 1966.
3.
4.
Бикбулатов Н. В. Башкирсая система родства. -М.: Наука. 1981.
Даўлетмуратова З. У. Қарақалпақ тилинде туўысқанлық атамалары.
Кан.дисс.Нөкис. 2010.
5.
Доспанов О. Қарақалпақ тили қубла диалектиниң лексикасы. –Нөкис.
Қарақалпақстан. 1977. Б. 129-166;
6.
Кононов А. Н. грамматика языка тюркских рунических памятников VII-IX
веков. – Л., 1980.
7.
Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. I том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
8.
2023.
9.
Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. II том. Нөкис. Қарақалпақстан.
Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. II том. Нөкис. Қарақалпақстан.
1984.
10. Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. III том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
11. Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. IV том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
12. Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. V том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
13. Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. VI том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
14. Қарақалпақ тилиниӊ түсиндирме сөзлиги. VII том. Нөкис. Қарақалпақстан.
2023.
15. Қарақалпақ фольклоры. 88 том. Нақыл-мақаллар. Нөкис. Илим. 2015. 16. Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности. -М. -Л., 1951.
17.
Мухамедова Р. Г. Терминология родства и свойства у татар мишарей в
Мордовской АССР. Материялы по татарской диалектологии. -Казань. 1962.
18. Цинциус В. И. К этимологии алайских терминов родства. Очерки
сравнительной лексикологии алтайских языков. -Д. :Наука, 1972.
19. Шоқым Г. Гендерлік лингвистика негіздері: [Мәтін] : оқулық/ Г. Шоқым. -
Алматы: Экономика, 2012.
20. Ысқақов А. Қазақ тілінің этимологиялық сөздігін жасаў мәселелері // Қазақ
тілі менен әдебиеті, - №5.
21. Юсупов Х. Г. Термины родства в башкирском языке. // Вопросы
башкирском филологии. -М. 1981.
