TISH KARIESI: PATOGENEZ, PROFILAKTIKA USULLARI VA KASALLIKNI OLDINI OLISHDAGI DOLZARB MUAMMOLAR
Keywords:
Tish kariesi, demineralizatsiya, ogʻiz gigiyenasi, profilaktika, fluorid, Streptococcus mutans, probiotiklar, bolalar stomatologiyasi, sog‘liqni saqlash, innovatsion yondashuvlar.Abstract
Tish kariesi — tishlarning qattiq to‘qimalarining demineralizatsiyasi va destruksiyasi bilan kechuvchi surunkali yuqumli kasallik bo‘lib, butun dunyo bo‘ylab keng tarqalgan. Ushbu maqolada kariesning etiologiyasi, rivojlanish mexanizmi,
asosiy mikrobiologik omillari va zamonaviy profilaktika usullari tahlil qilinadi. Xususan, fluoridli vositalar, probiotiklar, nanotexnologiyalar, sirtli diamine fluorid (SDF) kabi innovatsion yondashuvlar va ularning samaradorligi ko‘rib chiqiladi. Shu
bilan birga, kariesni oldini olishdagi dolzarb muammolar — aholining gigiyenik savodxonligining pastligi, iqtisodiy to‘siqlar, ta’limdagi bo‘shliqlar va sog‘liqni saqlash tizimidagi kamchiliklar atroflicha muhokama qilinadi. Maqola kariesga qarshi
kurashish strategiyalarini takomillashtirish va jamoat salomatligi darajasini oshirishga qaratilgan takliflarni ham o‘z ichiga oladi.
References
1. Indiaminova G.N., Zoyirov T.E. Aqli zaif bolalarda doimiy tishlar kariesini oldini
olish usullarini takomillashtirish.Stomatologiya va kraniofasial tadqiqotlar jurnali //
2022.№ 1(1).–B.43–45.2. Madumarova M.M. Karies kasalligi profilaktikasi. Tadqiqotlar. uz. // –2024.
№40(5).–B.32–36.
3. Kadirova M.N. Bolalarda karies kasalligini oldini olish yo'llari. O'zbekistonda
fanlararo innovatsiyalar va ilmiy tadqiqotlar jurnali //–2022. №1(11), –B.1–5.
4. Tursunaliev Z.Z. Kariesni davolash va oldini olish usullariEvraziya tibbiyot va
tabiiy fanlar jurnali //–2024. №4(1).–B. 252–256.
5. Daminova M.I. Kattalarda karies kasalligini oldini olish. International Conference
on Learning and Teaching // –2022. V. 1(9). –B.470–472.
6. Uzaqova Y.U. Bolalarda doimiy tishlar fissura sohasi kariesini oldini olish usullarini
takomillashtirish. Samarqand davlat tibbiyot universiteti magistrlik dissertatsiyasi //
2023.
7.Marinho et al. Topical fluoride applications reduce the incidence of caries by up to
40% // Cochrane Review //–2013.
8. Moynihan P., Kelly S. Frequency of sugar intake is more important than total
amount in predicting caries risk. Journal of Dental Research //–2014.
9. Nase et al. Certain strains of Lactobacillus can inhibit cariogenic bacteria and
reduce plaque acidity. Caries Researc //–2001
10. Zhang X., Wang Y., Li L. Silver Diamine Fluoride in Pediatric Dentistry:
Effectiveness in Preventing and Arresting Dental Caries-A. Systematic Review //
2023.
11. Silva A. S., Lima M. S., Oliveira R. M. Unlocking the potential of probiotic
administration in caries management: a systematic. Review // 2024.
