TARMOQ HUJUMLARIDAN HIMOYALANISHNING ZAMONAVIY TIZIMLARI VA TEXNOLOGIYALARI
Keywords:
Firewall, Brandmauer, TCP/IP, SMTP, System Security Scanner (SSS), oimmetrik shifrlash, oqimli shifrlash, ochiq kalit, tarmoq monitoring, axborot xavfsizligi, foydalanuvchi autentifikatsiyasi, ma’lumotni shifrlab uzatish, axborot topologiyasi.Abstract
Mazkur maqolada tashkilot tarmog‘ini internetdan himoya
qilishning muhim vositasi — tarmoqlararo ekran (firewall) tushunchasi va uning asosiy
funksiyalari yoritilgan. Tarmoqlararo ekran ma’lumotlarga markazlashtirilgan
boshqaruvni ta’minlab, ruxsatsiz trafiklarni bloklaydi, ichki tizimlarni himoya qiladi
hamda trafikni tahlil qiladi. TCP/IP protokolining zaif tomonlari va elektron pochta
orqali xaker hujumlari xavfi ham muhokama qilingan. Amaliy darajadagi shlyuzlar va
ularning xavfsizlikni oshirishdagi roli ko‘rsatilib, System Security Scanner (SSS)
dasturi orqali Unix tizimidagi xavflarni aniqlash imkoniyatlari sanab o‘tilgan.
Shuningdek, shifrlash algoritmlari, raqamli sertifikatlar, trafik tahlili va monitoring
vositalari haqida keng qamrovli tushunchalar berilgan. Material axborot xavfsizligini
ta'minlashda qo‘llaniladigan texnik, tashkiliy va huquqiy choralar bilan tanishtiradi
hamda O‘zbekiston Respublikasidagi monitoring institutlari faoliyati haqida ham
ma’lumot beradi. Ushbu ma’lumotlar kiberxavfsizlik sohasida tahdidlarni aniqlash va
ularga qarshi samarali choralar ko‘rishda muhim ahamiyatga ega.
References
1.
“Davlat sirlarini saqlash to'g'risida”gi O'zbekiston Respublikasining qonuni.
1993 yil, 7 may.2.
“Elektron raqamli imzo to'g'risida” gi O'zbekiston Respublikasining qonuni.
2003 yil, 11 dekabr.
3.
“Elektron hujjat aylanishi to'g'risida”gi O'zbekiston Respublikasining
qonuni. 2004 yil, 29 aprel.
4.
Akbarov D. E. “Axborot xavfsizligini ta'minlashning kriptografik usullari va
ularning qo'llanilishi” – Toshkent, 2008 – 394 bet.
5.
Ganiev S.K., Karimov M.M., Toshev K.A. Axborot xavfsizligi. 2008.
6.
Information security, Principles and Practice. Mark Stamp. John Wiley & Sons,
Inc, 2011.
7.
O’zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
farmoni.
O’zbekiston
Respublikasini yanda rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida. 2017
yil.
8.
Newman P. ATM technology for corporate networks //IEEE Communications
Magazine. – 1992. – Т. 30. – №. 4. – С. 90-101.
9.
Ersoy C., Panwar S. S. Topological design of interconnected LAN/MAN
networks //IEEE Journal on Selected Areas in Communications. – 1993. – Т. 11. – №.
8. – С. 1172-1182.
