JADIDCHILIK VA TA’LIM TIZIMINING RIVOJLANISHI
Keywords:
Ta’lim, tahlil, bilim, ma’naviy, ijtimoiy, pedagogik, zamonaviy;Abstract
Mazkur ilmiy maqola "Jadidchilik va ta’lim tizimining rivojlanishi" mavzusini o‘rganadi. Jadidchilik harakati 19-20-asrlar o‘rtalarida
Turkiston hududida vujudga kelib, ta’lim tizimida chuqur islohotlarni amalga oshirishga qaratilgan edi. Jadidchilar an'anaviy diniy ta’lim tizimidan farqli o‘laroq, ilm-fan va zamonaviy pedagogik metodlarni o‘z ichiga olgan yangi ta’lim tizimini joriy
etishga harakat qilishgan. Ular o‘quvchilarga ilmiy va amaliy bilimlarni berish, mustaqil fikrlash va kreativ tafakkurni rivojlantirishga intilishgan. Maqolada jadidchilik harakatining ta’lim tizimiga kiritgan yangiliklari, shu jumladan o‘quv dasturlari, pedagogik metodlar va yangi maktablarning tashkil etilishi kabi jihatlar tahlil qilinadi. Jadidchilarning ta’lim sohasidagi islohotlari, o‘quvchilarga ilm-fan, tarix, matematika va boshqa fanlarni o‘rgatish orqali jamiyatni rivojlantirishga xizmat
qilgan. Shuningdek, maqolada jadidchilikning ta’lim tizimining zamonaviy shakllanishidagi o‘rni va uning ta'siri tahlil qilinadi. Ushbu ilmiy ish, jadidchilik harakatining ta’lim tizimining rivojlanishiga qo‘shgan hissasini, uning pedagogik tamoyillari va metodologiyasini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, o‘quvchilarni nafaqat ilmiy bilimlar, balki ijimoiy va ma'naviy jihatdan ham rivojlantirishga bo‘lgan
intilishlarini aks ettiradi. Maqola jadidchilik harakatining ta’lim tizimidagi ahamiyatini, uning bugungi ta’lim tizimi bilan bog‘liqligini ko‘rsatishga harakat qiladi.
References
1. Abdullayev, A. (1998). Turkistonda jadidchilik harakati: tarixi va tarbiya. Toshkent:
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi.
2. Bendrikov K.E. “Очерки по истории народного образования в Туркестане
(1865- 1924гг.)” asarida “Shamsiya” (formal mantiq kitobi) va unga sharhlar XIII
asrda, “Aqoid” – musulmon din aqidalarini bayon etuvchi kitob XII asrda, “Mantiq
Tahzib” – mazmunida yunon falsafasining arabcha talqinini o‘zida mujassam etuvchi
dialektika kitobi - XVI asrda, Shariat – Qur'on va muqaddas rivoyatlar asosida bayon
qilingan diniy, fuqarolik, jinoiy va boshqa davlat, jamiyat qonun qoidalari hamda
xususiy axloq normalari to‘plami VIII – IX asrlarda tuzilganligi keltirib o‘tadi. 3. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. 11-jild. – Toshkent: Davlat milliy nashriyoti,
2005. – B. 110.Айтмамбетов Д.А. Дореволюционные школы в Киргизии. –
Фрунзе: Илим, 1961. – С. 35.
4. Sayyora Samandar, Umid Bekmuhammad "Xorazm jadid namoyandalari: hayoti,
faoliyati va adabiy merosi" (Monografiya) “Milleniumus print” nashriyoti Urganch –
2024. 13 b.
5. Kim P.G. Uydirma va haqiqat // O‘zbekiston adabiyoti va san'ati. – 1989 yil 29
oktyabr.
6. Nazimov A. Qizlar tarbiyasi. – Toshkent: Kamalak, 1994. – B. 64; Olimat ul-banot.
Muosharat odobi. – Toshkent: Mehnat, 1997. – B. 32.
7. Faxriddin B., No‘monbek A. ABS SISTEMASI BILAN JIHOZLANGAN M1
TOIFALI
AVTOMOBILLARNING
TORMOZ
SAMARADORLIGINI
MATEMATIK NAZARIY TAHLILI //International journal of scientific researchers
(IJSR) INDEXING. – 2024. – Т. 4. – №. 1. – С. 333-337.
8. Xuzriddinovich B. F. et al. ABS BILAN JIHOZLANGAN AVTOMOBILNI
TORMOZ PAYTIDA O ‘ZO ‘ZIDAN VA MAJBURIY TEBRANISHLARINI
TORMOZ SAMARADORLIGIGA TA’SIRINI TAHLIL QILISH //ОБРАЗОВАНИЕ
НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ. – 2024. – Т. 47. – №. 4. – С. 81
87.
9. Karshiev F. U., Abduqahorov N. ABS BILAN JIHOZLAНГАН M1 TOIFALI
AVTOMOBILLAR TORMOZ TIZIMLARINING USTIVORLIGI //Academic
research in educational sciences. – 2024. – Т. 5. – №. 5. – С. 787-791.
10.Qurbonazarov S. et al. ANALYSIS OF THE FUNDAMENTALS OF
MATHEMATICAL MODELING OF WHEEL MOVEMENT ON THE ROAD
SURFACE OF CARS EQUIPPED WITH ABS //Multidisciplinary Journal of Science
and Technology. – 2024. – Т. 4. – №. 8. – С. 45-50
11.Каршиев
Фахридин
Умарович,
Н.Абдуқаҳоров
ИЗУЧЕНИЕ
МИКРОСТРУКТУРЫ СТАЛИ В МАТЕРИАЛОВЕДЕНИ//https://www.iupr.ru/6
121-202412. Xusinovich T. J., Ro‘zibayevich M. N. M1 TOIFALI AVTOMOBILLARNI
TURLI MUHITLARDA TORMOZLANISHINI TAHLIL QILISH VA
PARAMETRLARINI O ‘RGANISH.
13.Махкамова Н.Р. Социально-нравственные и духовные процессы в
Узбекистанском обществе конца XIX – начала XX вв. // Общественное мнение.
Права человека. – Тошкент, 2001, №2(14). – С. 85-91.
14. Муминов И.М. Избранные произведения в 4-х томах. – Ташкент, 1976, Т.2. –
С. 37.
15. Салижанова Г.Ф. Учебно-просветительские очаги в Туркестане, их
общественное значение (конец XIX – начало XX вв.). Автореф. дисс. … канд.
ист. наук. – Ташкент, 1998. С. 22.
16. Сравнение программ русско-туземных школ и новометодных мактабов. //
Туркистон вилоятининг газети. 1915, №84, 85.
17. Шамсутдинов Р., Расулов Б. Туркистон мактаб ва мадрасалари тарихи. –
Андижон: Мерос, 1994. – Б. 60.
