INTEGRALLARNI TAQRIBIY HISOBLASH(TO‘GRI TO‘RTBURCHAK, TRAPETSIYA SIMPSON FORMULASI).
Ключевые слова:
aniq integral, taqribiy hisoblash, to‘g‘ri to‘rtburchaklar, trapetsiyalar, Simpson formulasi, N’yuton-Leybnits, parabolik trapetsiya, xatolik, bo‘linish qadami, shamol quvvati.Аннотация
Maqola aniq integrallarni taqribiy hisoblashning uchta asosiy usulini – to‘g‘ri to‘rtburchaklar, trapetsiyalar va Simpson (parabolalar) formulalarini ko‘rib chiqadi. N’yuton-Leybnits formulasidan foydalanish imkonsiz bo‘lgan hollarda, ya’ni funksiyaning boshlang‘ich funksiyasini topish qiyin yoki elementar funksiyalar orqali ifodalab bo‘lmaydigan bo‘lsa, ushbu usullar qo‘llaniladi. To‘g‘ri to‘rtburchaklar usuli integral yuzasini zinapoyasimon shakllar yig‘indisi sifatida, trapetsiyalar usuli to‘g‘ri chiziqli trapetsiyalar yuzasi sifatida, Simpson usuli esa parabolik trapetsiyalar yuzasi sifatida hisoblaydi. Har bir usulning matematik asoslari, formulalari va xatolik darajasi tahlil qilinadi. Hayotiy misol sifatida shamol turbinasining quvvatini hisoblash
masalasi keltiriladi. Maqola bo‘linish nuqtalarining sonini ko‘paytirish orqali aniqlikni oshirish mumkinligini ta’kidlaydi.
Библиографические ссылки
1.
Demidovich B.P., Maron I.A. Hisoblash matematikasining asoslari. –
Toshkent: O‘zbekiston, 1995.
2.
Kalitnitskiy V.A. Matematik analiz va hisoblash usullari. – Moskva: Visshaya
shkola, 1986.
3.
Atkinson K.E. An Introduction to Numerical Analysis. – Wiley, 1989.
4.
5.
Burden R.L., Faires J.D. Numerical Analysis. – Cengage Learning, 2010.
Xoldashev A., Rahmonov B. Matematik hisoblash usullari. – Toshkent:
Universitet, 2008.
