ТОВАР-МОДДИЙ ЗАХИРАЛАР АУДИТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
##semicolon##
Ўзбекистонда иқтисодиётни трансформациялаш шароитида хўжалик юритувчи субъектларда товар-моддий захиралар ҳисоби ва аудитини халқаро стандартлар асосида ташкил этиш борасида амалий чоралар кўрилмоқда.##article.abstract##
Жаҳон бозорида иқтисодиётнинг рақобатбардошлигини оширишда асосий
эътибор хом-ашё ва ресурслардан оқилона фойдаланиш, унумсиз харажатларни тежаш
ва маҳсулот таннархини камайтириш муҳим ўрин тутади. Иқтисодиётни
модернизациялаш шароитида ҳар қандай хўжалик юритувчи субъект ўз тасарруфидаги
товар-моддий захиралар ҳисоби ва аудитини тўғри ташкил қилиш ҳамда улардан
фойдаланиш самарадорлигини ошириши зарур бўлади. Товар-моддий захиралар
аудитини самарали ташкил қилиш орқали хўжалик юритувчи субъектларда маҳсулот
таннархини камайтиришга, фойда миқдорини оширишга ҳамда молиявий барқарорлик
кўрсаткичларининг яхшиланишига эришиш мумкин. Шу боисдан товар-моддий
захиралар аудити методологиясини халқаро стандартлар асосида такомиллаштириш
муҳим ҳисобланади. Қуйида товар-моддий захиралар аудитининг норматив-ҳуқуқий
базаси ва унда халқаро стандартларнинг тутган ўрнига эътибор қаратамиз.
Мамлакатимизда кейинги йилларда аудиторлик фаолиятини халқаро стандартлар
асосида ташкил этишга кенг эътибор қаратилмоқда. Бу борада давлатимиз раҳбари ва
ҳукуматимиз томонидан кўпгина ҳужжатлар қабул қилинди. Хусусан Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2018 йил 19 сентябрдаги «Ўзбекистон Республикасида
аудиторлик фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида» ПҚ-3946
сон қарорининг қабул қилиниши мамлакатимизда аудиторлик фаолиятини халқаро
стандартлар асосида ўтказишга туртки берди. Мазкур қарордан сўнг 2021 йил 25
февралда
«Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги ЎРҚ-677-сон Ўзбекистон
Республикасининг Қонуни қабул қилинди. Мазкур Қонуннинг илгариги таҳрирлардан
аудит соҳасида мавжуд бўлган барча ҳужжатларни ўз ичига қамраб олганлиги билан
фарқланади. Қонунда аудит принциплари таркибига ўзгаришлар киритилди.
Шунингдек, мазкур Қонунда аудиторлик текширувига таъриф берилган, мажбурий
аудиторлик текширувидан ўтадиган субъектлар ва уни ўтказиш муддати ўзгартирилган.
##submission.citations##
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 февралдаги ПҚ-4611-сон
«Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига ўтиш бўйича қўшимча чора
тадбирлар тўғрисида»ги Қарори. https://lex.uz/docs/4746047
2. Шеремет А.Д., Суйц. В.П. Аудит: Учебник. - 2-е изд., доп. и перераб. -М.:
ИНФРА-М, 2000. – С.255.3. Хахонова, Н.Н., Богатая И.Н. Аудит: учебник. – М.: КНОРУС, 2011. – С.206-211.
4. Аудиторский словарь / С.М. Бычкова, М.В. Райхман, В.Я. Соколов и др.; Под
ред. В.Я. Соколова. – М.: Финансы и статистика, 2003.– С. 153.
5. Қўзиев И.Н. Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида аудиторлик
ҳисоботини тузиш ва умумлаштириш методологиясини такомиллаштириш:
и.ф.д. илмий даражасини олиш учун ёзилган дис. автореф. Тошкент-2017. -70 б.
6. Ковалева О.В., Константинов Ю.П. Аудит: Учебное пособие. /Под ред. О.В.
Ковалевой. – М.: Издательство ПРИОР, 2002. – С. 51.
7. Авлокулов А.З. Иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида инвестицион мулк
ҳисоби ва аудитини такомиллаштириш. Монография. –Т.: Тошкент Молия
институти, 2008. 160 б.
8. Ерофеева В.А., Пискунов В.А., Битюкова Т.А. Аудит: учеб. пособие. – 2-е изд.,
перераб. и доп. – М.: Юрайт : Высшее образование, 2011. – С.138.
9. Булыга Р.П. Основы аудита / под ред. д-ра эконом. наук, проф. Р.П. Булыги. –
Ростов н/Д: Феникс, 2010. – С. 147.
10. Mamatqulov A.X. (2022). Paxtani qayta ishlash korxonalarida ishlab chiqarish
faoliyati bo`yicha xom ashyo va materiallar hisobini takomillashtirish. Scientific
Journal of “International Finance & Accounting, Issue 6, December 2022
11. Рахимов, М. Ю., & Рузмаматов, А. К. (2024). Янги лойиҳалар бошқарувидаги
иқтисодий дастакларни такомиллаштириш. World scientific research
journal, 23(2), 362-375.
12. Raximov, M. Y. (2015). Iqtisodiyot subyektlari moliyaviy holatining tahlili. O ‘quv
qo‘llanma. T.:“Iqtisod-moliya.
13. Klichev, B. (2024, февраль 23). Inson kapitalini rivojlantirishda ishchilar harakati
tahlili. Ilm-fan taraqqiyotida mintaqaviy iqtisodiyotni rivojlantirish va kambag'allikni
qisqartirish, Farg'ona, O'zbekiston. https://doi.org/10.5281/zenodo.10901976
14. Чориев И.Х. (2023). Молиявий ҳисоботлардаги хатоликларни аниқлашда
таҳлилий амаллардан фойдаланишнинг услубий жиҳатлари. Scientific Journal of
“International Finance & Accounting, Issue 1, February 2023..
15. Қличев, Б. (2021, май 21). Маҳсулот (иш, хизматлар) га баҳо шакллантириш
масалалари. Бухгалтерия ҳисоби ва аудиторлик фаолиятини халқаро стандартлар
асосида ташкил этишнинг долзарб масалалари.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10647005
16. Сагдиллаева, З. А., & Файзиев, У. Ш. (2023). АНАЛИЗ И ОЦЕНКА
ФИНАНСОВОГО ПОЛОЖЕНИЯ ПРЕДПРИЯТИЙ. In Бухгалтерский учет,
анализ и аудит: история, современность и перспективы развития (pp. 201-207).
17. Қличев, Б. (2021, май 21). Ўзбекистонда ишбилармонлик фаоллиги таҳлилини
ташкил этиш. Бухгалтерия ҳисоби ва аудиторлик фаолиятини халқаро
стандартлар асосида ташкил этишнинг долзарб масалалари.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10646960
18. Рахимов, М. Ю., Мавланов, Н. Н., & Каландарова, Н. Н. (2022). Экономический
анализ. Учебник. Т.:«Экономика-Финансы.
19. Қличев, Б. (2021, май 5). Ишбилармонлик фаоллиги индекси таҳлили. Biznes
tahlilni rivojlantirishning zamonaviy tendensiyalari va istiqbollari.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10647021
20. Чориев И.Х. (2023). Молиявий инвестициялар ҳисобини
такомиллаштириш. Scientific Journal of “International Finance & Accounting, Issue
2, April 2023.
21. Қличев, Б. (2022, сентябрь 16). Операцион фаолият таҳлилида харидор танлови
асосида маҳсулотга баҳо шакллантириш масалалари. Инновацион ёндашув