KO’ZI OJIZLAR UCHUN KITOB O’QISHNING USLUB VA VOSITALARI
Keywords:
Kalit so’zlar: dastur, NVDA, IT, Raqamli texnologiyalar, Jaws, Talkback, Ekran diktori, Jieshuo, Kmpyuter, Elektron adabiyotlar, Sun’iy intelekt, Ko’zi ojiz va zaif ko’ruvchilar, brayl, display, mobil telefon, sintizator, nutq, ovozni nutqqa aylantirish, kitob.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada ko‘zi ojizlar uchun kitob o‘qishning mavjud
uslub va vositalari keng yoritilgan. Muallif kitobxonlik madaniyatining barcha
qatlamlar uchun barobar bo‘lishi zarurligini ta’kidlab, ayniqsa imkoniyati cheklangan
fuqarolarning, xususan, ko‘zi ojizlarning elektron adabiyotlardan qanday
foydalanishini tahlil qiladi. Maqolada brayl yozuvi, og‘zaki o‘qish, gapiruvchi kitoblar,
zamonaviy ekran o‘quvchi dasturlar (NVDA, Jaws, TalkBack, va boshqalar), matnni
ovozga aylantiruvchi servislar va audio gadjetlar orqali kitoblarga kirish yo‘llari
ko‘rsatilgan. Shuningdek, elektron adabiyotlar formatlari va ularning qulaylik-
nuqsanlari tahlil qilinadi. Muallif xalqaro tajriba, texnologik imkoniyatlar va mavjud
to‘siqlarni chuqur yoritib, ko‘zi ojizlarning bilim olish huquqini ta’minlash yo‘llariga
ilmiy asosda yondashadi.
References
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. “Ko’zi ojiz bolalarni o’qitishning metodologiyasi”, U. Jarendova - Moskva, 1983
2. “Ko’zi ojizlarni o’qitish metodikasi va texnikasi” Uslubiy qo’llanma. B. I.
Kovalenko, N. P. Vasilyev, A. F. Grebnev – Moskva – 1994
3. Lex.uz – o’zbekiston respublikasi qonun hujjatlari portal;
4. https://www.nvaccess.org/ - NVDA dasturining asosiy sayti
5. http://braille.su/programmy-dlia-slabovidiashchikh-i-nezriachikh-
polzovatelei.php - Ko’zi ojizlar uchun hayotni osonlashtiruvchi yechimlar haqida
ma’lumot beruvchi sayt
6. https://www.freedomscientific.com/products/software/jaws/ - Jaws dasturining
asosiy sayti
7. softovichek.ru – Ko’zi ojizlar uchun zarur dasturlar yuklovchi sayt
8. kitobplus.uz – ko’zi ojizlar uchun audio kitoblar;
9. mutolaa.uz – matnli va ovozli kitoblar ombori;
10. chrome.com – pdf hujjatlar o’quvchi dastur rasmiy vebsayti;
