OʻZBEK TILI MORFEMIKASIDA DERIVATSION MODELLASHTIRISHNING LINGVISTIK IMKONIYATLARI
Keywords:
Kalit soʻzlar: oʻzbek tili, derivatsiya, morfemika, soʻz yaratish, agglutinativlik, derivatsiyaviy modellashtirish, morfologik tahlil, mahsuldorlik, affikslar.Abstract
Annotatsiya
Ushbu maqola oʻzbek tili morfemikasi doirasida derivatsiyaviy
modellashtirishni tadqiq etishga bagʻishlangan. Tilshunoslik va raqamli
texnologiyalar tezkor rivojlanish sharoitida soʻz yaratish jarayonlarini rasmiy
tasvirlash va tizimlashtirish masalasi alohida ahamiyat kasb etadi. Agglyutinativ
xususiyatga ega boʻlgan oʻzbek tili morfemikasi lingvistik modellashtirish uchun
munosib maydon yaratadi. Maqolada oʻzbek tilining derivatsiyaviy morfemalarining
asosiy turlari, ularning funksional-semantik jihatlari, derivatsiya zanjirlari tuzilishi va
soʻz yaratish modellari tahlil qilinadi. Derivatsiyaviy va soʻz oʻzgarish morfemalari
oʻrtasidagi farqlar, derivatsiyaviy affikslarning mahsuldorligi hamda ularning
avtomatik morfologik tahlil uchun formalashtirish imkoniyatlari oʻrganiladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Muminov P. Sh. Xalq ijodiyoti nazariyasi masalalari. - T., 2001 yil.
2. Salimov V. D. O’zbek onomastikasi. - T., 2010 yil.
3. Hamrayev A. A. Tilshunoslikka kirish: Darslik. - T, 2011 yil.
4. Vereshchagin V. M. Til va madaniyat. - M., 1990 yil.
5. Hоjiyеv A. O‘zbеk tilida so‘z yasalishi tizimi. – Tоshkеnt, 2007;
6. Rahmatullayev Sh. Hozirgi adabiy o‘zbek tili. – Toshkent, 2006. –B.115.
7. Turniyozov N. Tilshunoslikka kirish. –Samarqand, 2006. – 80 b.;
8. Turobov A. Tilshunoslik nazariyasi. –Samarqand, 2022. (–B. 233.) –254 b.
9. Usmonova M. O‘zbek tilida soddalashish. – Toshkent, 2016.
10. Xayrullayev X. Tilshunoslik asoslari. – Samarqand, 2024. (265 б.) – b. 175.
