KO’ZNING OPTIK SISTEMASI VA UNING XUSUSIYATLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Ko‘z optik sistemasi, linza, qorachiq, to‘r parda, yorug‘lik nurlari sinishi, vizual fokus, akkomodatsiya, optik kuch, sinish koeffitsiyenti, miopiya, astigmatizm, kontakt linzalar, ko‘zoynak, optik asab, markaziy ko‘rish, optometrik xususiyatlar, oftalmologik tuzilmalar, biologik optika, ko‘rish mexanizmi, yorug‘lik optikasi, anatomo-fiziologik tuzilma, ko‘rish funksiyasi, ko‘rish o‘tkirligi.Abstract
Annotatsiya
Mazkur maqolada inson ko‘zining optik sistemasi va uning murakkab tuzilmasi
haqida batafsil ma’lumot beriladi. Ko‘z – bu tashqi muhitdan yorug‘lik nurlarini qabul
qilib, ularni qayta ishlovchi va tasvir hosil qiluvchi tabiiy optik asbob bo‘lib, uning
ishlashi ko‘plab muvofiqlashtirilgan komponentlarga bog‘liq. Ushbu komponentlar
qatoriga kornea (shox parda), oldingi kamera, qorachiq, linza, shilimshiq suyuqliklar
va to‘r parda (retina) kiradi. Maqolada har bir qismning anatomo-fiziologik
xususiyatlari, ular orasidagi funksional bog‘liqliklar, sinish kuchi va yorug‘lik
nurlarining yo‘nalishini ta’minlashdagi roli ilmiy asosda tahlil etiladi. Ayniqsa,
linzaning akkomodatsiya qobiliyati, qorachiqning yorug‘lik darajasiga moslashuvi va
retina orqali markaziy asab tizimiga axborot uzatish jarayonlari yoritilgan. Ko‘zning
normal ko‘rish jarayonidan tashqari, optik nosozliklar — ya’ni miopiya (yaqinni
ko‘rish), giperopiya (uzoqni ko‘rish), astigmatizm (notekis sinish) kabi holatlar va
ularni tuzatish usullari (ko‘zoynak, kontakt linzalar, lazer operatsiyalari) haqida ham
fikr yuritilgan. Tadqiqot oftalmologiya, biologik optika va fiziologik anatomiya
fanlarining kesishmasida olib borilgan ilmiy manbalarga tayangan holda tayyorlangan
bo‘lib, ko‘rish tizimini chuqur o‘rganishga xizmat qiladi.
References
Foydalanilgan Adabiyotlar:
1. G’oziyev E.G. Inson anatomiyasi va fiziologiyasi. – Toshkent: “O‘zbekiston
milliy ensiklopediyasi” nashriyoti, 2019. – 368 b.
2. Mirzaahmedov M.M. Oftalmologiya asoslari. – Toshkent: “Tibbiyot” nashriyoti,
2020. – 256 b.
3. Saladin K.S. Anatomy & Physiology: The Unity of Form and Function. – McGraw-
Hill Education, 2021. – 1232 p.
4. Guyton A.C., Hall J.E. Textbook of Medical Physiology. – 14th Edition. – Elsevier,
2021. – 1152 p.
5. Boron W.F., Boulpaep E.L. Medical Physiology. – 3rd Edition. – Elsevier, 2017. –
1350 p.
