FAYLLARNI SHIFRLASH VA DESHIFRLASHDA CRYPTOGRAPHY KUTUBXONASINING ILMIY ASOSLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: kriptografiya, shifrlash, deshifrlash, cryptography, Python, Fernet, AES, kalit generatsiyasi, xavfsizlik.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada zamonaviy kriptografiya vositalaridan biri —
Python dasturlash tilida keng qo‘llanilayotgan cryptography kutubxonasining ilmiy-
texnik imkoniyatlari asosida fayllarni shifrlash va deshifrlash jarayonlari tahlil qilinadi.
Maqolada simmetrik shifrlashning nazariy asoslari, xususan, Fernet algoritmi asosida
xavfsiz va ishonchli ma’lumot almashinuvi tashkil etish yo‘llari ko‘rib chiqiladi.
Kalitlar generatsiyasi, ularning saqlanish mexanizmlari, vaqt tamg‘asi (timestamp),
autentifikatsiya va ma’lumot yaxlitligini ta’minlash kabi masalalar bo‘yicha chuqur
ilmiy izohlar berilgan. Shuningdek, maqolada real dasturiy kodlar asosida faylni
shifrlash va uni muvaffaqiyatli deshifrlash bosqichlari tahlil qilinadi. Kriptografik
vositalarning amaliy jihatlari, foydalanuvchilarga havfsizlikni mustahkamlashda
qanday imkoniyatlar berishi, shuningdek xatoliklarning oldini olishda qanday texnik
chora-tadbirlar ko‘rilishi kerakligi yuzasidan fikr yuritiladi. Mazkur maqola nafaqat
dasturchilar, balki axborot xavfsizligi bilan shug‘ullanuvchi mutaxassislar uchun ham
nazariy va amaliy qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Menezes A., van Oorschot P., Vanstone S. (1996). Handbook of Applied
Cryptography. CRC Press.
2. Stallings W. (2017). Cryptography and Network Security: Principles and Practice.
Pearson Education.
3. Pfleeger C.P., Pfleeger S.L. (2015). Security in Computing. Prentice Hall.
4. Ferguson N., Schneier B., Kohno T. (2010). Cryptography Engineering: Design
Principles and Practical Applications. Wiley.
5. Paar C., Pelzl J. (2010). Understanding Cryptography: A Textbook for Students and
Practitioners. Springer.
6. Official Python cryptography library documentation: https://cryptography.io
7. Tojimamatov, I., Soliyeva, X., & Israilova, R. (2025). FAYL NOMLARINI
QISQARTIRISH ALGORITMLARI. Академические исследования в
современной науке, 4(26), 45-52.
8. Nurmamatovich, T. I. (2025). MONGODB DA BIG DATA BILAN ISHLASH
USULLARI. YANGI O‘ZBEKISTON, YANGI TADQIQOTLAR
JURNALI, 2(8), 792-798.
9. Nurmamatovich, T. I. (2025). MOBIL OPERATSION SISTEMALARNING
KELAJAGI. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(5), 133-139.
10. Nurmamatovich, T. I., & Umidjon o‘g, M. Z. S. (2025). BERILGANLAR
BAZASIDA HAYOTIY SIKL. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(5),
169-178.
11. Nurmamatovich, T. I., & Umidjon o‘g, M. Z. S. (2025). MASHINA KODLARI
BILAN ISHLASH. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(5), 159-168.
12. Nurmamatovich, T. I. (2025). BERILGANLAR BAZASI
ADMINISTRATORI. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(5), 276-
282.
13. Tojimamatov, I. (2025). ADO-NET TEXNOLOGIYASI YORDAMIDA
HISOBOTLAR VA FORMALARNI SHAKLLANTIRISH. Академические
исследования в современной науке, 4(25), 122-126.
14. Nurmamatovich, T. I. (2025). STATISTIKA SOHASIDA AXBOROT
TIZIMLARI VA TEXNOLOGIYALARINI SINTAKSIS TAXLIL
QILISH. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(4), 157-166.
15. Nurmamatovich, T. I. (2025). AXBOROTLARNI TAQDIM ETISH VA ULAR
BILAN ISHLASH. Лучшие интеллектуальные исследования, 44(4), 135-140.
16. Tojimamatov, I., & Abduvaliyev, X. (2025). KO ‘P FOYDALANUVCHILI BBBT
ARXITEKTURASI. Инновационные исследования в науке, 4(5), 16-22.
17. Tojimamatov, I., & Xolmurod o‘g, A. O. H. (2025, May). SQL SERVERDA
CHEKLASHLAR. In CONFERENCE OF MODERN SCIENCE &
PEDAGOGY (Vol. 1, No. 1, pp. 409-413).
18. Tojimamatov, I., & Abdulhafizov, I. (2025). OBYEKTLAR VA
ATRIBUTLAR. BRIDGING THE GAP: EDUCATION AND SCIENCE FOR A
SUSTAINABLE FUTURE, 1(1), 107-112.
19. Tojimamatov, I. N., & Iminova, G. I. (2025). SEMANTIK OBEKT MODELI VA
KATTA MA'LUMOTLAR (BIG DATA). ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА В XXI
ВЕКЕ, (58-3).
