BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARIDA IJTIMOIY MOSLASHUV JARAYONINING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: ijtimoiy moslashuv, psixologik xususiyat, boshlang‘ich sinf, bola psixologiyasi, muhitga moslashish, o‘qituvchi roli, sinfdoshlar bilan munosabat, emotsional moslashuv, psixologik qo‘llab-quvvatlash.Abstract
Annotatsiya
Maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining ijtimoiy muhitga moslashuvi,
ayniqsa maktabdagi ilk bosqichlarda yuzaga keladigan psixologik holatlari, ularning
sabablari va bu jarayonni osonlashtirish usullari tahlil qilinadi. Maktab ostonasini
endigina bosib o‘tgan bolalar uchun yangi muhit, yangi talablar va yangi ijtimoiy rollar
ularga psixologik bosimni keltirib chiqarishi mumkin. Ijtimoiy moslashuv — bu
bolaning yangi jamoa qoidalari va normalariga psixologik va emotsional jihatdan
moslasha olishi bilan bog‘liq murakkab jarayondir. Ushbu maqolada aynan shu
jarayonning kechish xususiyatlari, psixologik omillar, o‘qituvchi va ota-onalarning
roli, shuningdek, ijtimoiy moslashuvni yengillashtiruvchi pedagogik usullar tahlil
qilinadi. Tajriba va kuzatuvlarga asoslangan holda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida bu
jarayon qanday bosqichlardan iboratligi va ularning ijtimoiy-psixologik moslashuv
darajasini oshirish yo‘llari ko‘rsatib berilgan. Mazkur maqola psixologlar,
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari hamda ota-onalar uchun foydali bo‘lishi mumkin.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, bolaning ijtimoiy moslashuv darajasi ularning
keyingi o‘qish motivatsiyasi va psixologik holatiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Shu
boisdan, bu jarayonni ilmiy asosda o‘rganish va mos ravishda yondashuv ishlab chiqish
muhim hisoblanadi.
References
Adabiyotlar ro‘yxati
1. Hasanboyeva, S. (2019). Bola psixologiyasi. Toshkent: O‘zbekiston nashriyoti.
2. Karimova, Z. (2021). Pedagogik psixologiya asoslari. Toshkent: Fan va
texnologiya.
3. Rasulova, M. (2018). Boshlang‘ich ta’lim psixologiyasi. Toshkent: O‘qituvchi
nashriyoti.
4. Jo‘rayev, B. (2020). Ijtimoiy psixologiya. Toshkent: Yangi asr avlodi.
5. Toshpulatova, D. (2022). Maktabgacha va kichik maktab yoshidagi bolalarda
moslashuv jarayonlari. Toshkent: Ilm ziyo.
6. Xodjayev, A. (2017). Ta’lim psixologiyasi va shaxs taraqqiyoti. Toshkent:
Iqtisodiyot.
7. Mahmudova, N. (2020). “Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida moslashuvdagi
muammolar va ularni hal qilish yo‘llari”, Psixologiya va hayot jurnali, №2, 45-49-
betlar.
8. Qodirova, F. (2021). “O‘quvchilar shaxsiy rivojlanishida ijtimoiy omillarning
o‘rni”, Ilmiy tadqiqotlar va ta’lim texnologiyalari, №4, 37-41-betlar.
9. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi PF–60-sonli
Farmoni – 2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot
strategiyasi.
10. UNESCO (2020). Social and Emotional Learning in Primary Education: A Global
Perspective. Paris: UNESCO Publishing.