SHAMSIDDIN GURLONIYNING “AL-KIFOYA” ASARI: “HIDOYA” SHARHLARI ORASIDAGI MAVQEI VA O‘ZIGA XOS JIHATLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Hanafiya mazhabi, fiqh, Hidoya, Al-Kifoya, Shamsiddin Gurloniy, sharh, qiyosiy yondashuv, ijtihod, fiqhiy tafakkur, diniy ta’lim, Margʻinoniy, Fathul Qodir, Inoya, amaliy fiqh.Abstract
ANNOTATSIYA: Ushbu maqolada hanafiy fiqhining eng nufuzli matnlaridan
biri bo‘lgan Burhoniddin Margʻinoniyning “Hidoya” asariga yozilgan sharhlar orasida
Shamsiddin Gurloniyning “Al-Kifoya” asarining o‘rni va o‘ziga xos jihatlari tahlil
etiladi. Muallif Gurloniyning sharhga yondashuvi, ilmiy tafakkuri va mantiqiy uslubini
chuqur tahlil qiladi hamda uni boshqa mashhur sharhlar — jumladan Ibn Humomning
“Fathul Qodir”i va Badriddin Ayniyning “Inoya”si bilan solishtiradi. Asarda
Gurloniyning tanqidiy fikrlash qobiliyati, mazhablararo qiyosiy tahlil yuritishi,
dalillarga asoslangan yondashuvi va fiqhiy masalalarni soddalik bilan bayon qilish
uslubi alohida ta’kidlanadi. Shuningdek, maqolada “Al-Kifoya” asarining amaliy
fiqhda tutgan o‘rni, diniy ta’limdagi ahamiyati va zamonaviy fiqhiy tafakkurdagi
dolzarbligi yoritiladi. Muallif xulosasiga ko‘ra, “Al-Kifoya” nafaqat “Hidoya” matnini
tushunishga xizmat qiluvchi izohiy manba, balki talabalarni mustaqil fikrlashga
undovchi, ijtihodiy tafakkurni rivojlantiruvchi bebaho ilmiy meros sifatida qadrlanishi
lozim.
References
Foydalangan manba va adabiyotlar:
1. "Al-Asas fis-Sunna va Fiqhiha", Said Hawwa, Dar as-Salam lit-Tibaʼa van-Nashr,
Birinchi nashr, 1414 hijriy – 1994 milodiy.
2. "Bidayat al-Mujtahid", Abul-Valid Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad al-
Qurtubiy (Ibn Rushd al-Hafid nomi bilan mashhur), Nashriyot: Matbaʼat Mustafo
al-Babi Misr. Toʻrtinchi nashr, 1395 hijriy.
3. "Badaiʼ as-Sanaiʼ fi Tartib ash-Sharoiʼ", Alauddin, Abu Bakr ibn Ahmad al-
Kasoniy, Nashriyot: Dar al-Kutub al-Ilmiya, Ikkinchi nashr, 1406 hijriy.
4. "Taj al-Arus min Javohir al-Qamus", Muhammad ibn Muhammad ibn Abdulrazzoq
al-Husayniy az-Zabidiy, Muharrirlar guruhi, Nashriyot: Dar al-Hidaya.
