TOSHMALI TIF MIKROORGANIZMI PROFILAKTIKASI VA KELTIRIB CHIQARADIGAN KASALLIGI HAQIDA

Authors

  • QODIROV FAYZULLO A‘ZAMJON O‘G‘LI Author
  • XABIBULLAYEV NE‘MATILLO Author

Keywords:

KALIT SO‘ZLAR: Toshmali tif, Rickettsia prowazekii, Pediculus humanus corporis, yuqumli kasallik, toshmalar, gigiyena, profilaktika, antibiotiklar.

Abstract

ANNOTATSIYA: oshmali tif — bu Rickettsia prowazekii bakteriyasi sababli 
yuzaga keladigan jiddiy yuqumli kasallik bo‘lib, asosan inson kirpikchalari (Pediculus 
humanus corporis) orqali tarqaladi. Kasallik yuqori harorat, bosh og‘rig‘i, mushak va 
bo‘g‘im og‘rig‘i, shuningdek tanada to‘shmalar paydo bo‘lishi bilan kechadi. Toshmali 
tif ko‘pincha zich yashash sharoitlari, gigiyena qoidalarining buzilishi natijasida keng 
tarqaladi.  Ushbu  kasallik  tezkor  davolanishni  talab  qiladi,  aks  holda  o‘pka,  jigar, 
buyrak  va  markaziy  asab  tizimi  kabi  organlarda  asoratlar  paydo  bo‘lishi  mumkin. 
Profilaktik choralar sifatida shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish, kirpikchalarni 
nazorat qilish, kiyim va yashash joyini tozalash, shuningdek, kasallik belgilari paydo 
bo‘lganda darhol tibbiy yordamga murojaat qilish muhimdir. Bu maqolada toshmali tif 
mikroorganizmi,  uning  klinik  ko‘rinishlari,  tarqalish  yo‘llari,  davolash  usullari  va 
profilaktikasi haqida keng qamrovli ma’lumotlar taqdim etilgan.  

References

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Azad, A., & Islomov, B. (2018). Infektsion kasalliklar va ularning profilaktikasi.

Toshkent: Tibbiyot nashriyoti.

2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2023). Typhus: Prevention and

Control. https://www.cdc.gov/typhus/prevention/index.html

3. Raoult, D., & Roux, V. (1999). The body louse as a vector of reemerging human diseases.

Clinical Infectious Diseases, 29(4), 888-911.

4. World Health Organization (WHO). (2022). Vector-borne diseases: Typhus.

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/vector-borne-diseases

5. Устинов, П. М. (2015). Инфекционные болезни человека. Москва: Медицина.

6. Тан, М. (2017). Эпидемиология и профилактика сыпного тифа. Журнал

инфекционных болезней, 12(3), 45-53.

7. Azad, A.F., & Beard, C.B. (1998). Rickettsial pathogens and their arthropod vectors.

Emerging Infectious Diseases, 4(2), 179-186.

8. Liyanage, J.P., & Pathirana, S. (2020). Epidemiology and prevention of epidemic typhus.

International Journal of Infectious Diseases, 96, 99-104.

9. Shamsiev, R., & Karimov, F. (2021). Sanitariya-gigiyena va infektsion kasalliklarning

oldini olish. Toshkent: Fan va texnologiya.

10. Marrus, S. (2002). Typhus and its historical impact. Journal of Infectious Diseases,

186(2), 1-7.

Published

2025-06-11

How to Cite

QODIROV FAYZULLO A‘ZAMJON O‘G‘LI, & XABIBULLAYEV NE‘MATILLO. (2025). TOSHMALI TIF MIKROORGANIZMI PROFILAKTIKASI VA KELTIRIB CHIQARADIGAN KASALLIGI HAQIDA . TADQIQOTLAR, 64(1), 157-165. https://scientific-jl.com/tad/article/view/19821