KLASTERLI MUHITDA DASTURLASH TILLARINI O'QITISH METODIKASI
Keywords:
Kalit soʻzlar: Klasterli muhit, Parallel dasturlash, MPI (Message Passing Interface), OpenMP, Dasturlash tillarini o‘qitish metodikasi, Yuqori unumli hisoblash (HPC), Distributiv algoritmlarAbstract
Annotatsiya
Klasterli muhitda dasturlash tillarini o‘qitish – zamonaviy yuqori unumli
hisoblash (HPC) va katta maʼlumotlar tahlili sohalariga mutaxassislar tayyorlashning
asosiy omilidir. Ushbu maqolada klaster arxitekturasi (bosh tugun, hisoblash tugunlari,
SLURM, MPI) asosida dasturlashni o‘qitishning metodik jihatlari tahlil qilinadi.
Parallel dasturlash tillari (MPI, OpenMP, Python kutubxonalari) va ularni
o‘zlashtirishda qo‘llaniladigan bosqichma-bosqich yondashuv korsatilgan: klaster
tuzilishini tushunishdan tortib, algoritmlarni parallelashtirishgacha. Maqolada amaliy
misollar orqali:
1. MPI yordamida massiv yig‘indisini hisoblash (C),
2. OpenMP bilan matritsalarni ko‘paytirish (C),
3. mpi4py va Monte-Karlo usuli orqali π hisoblash (Python)
kabi real vazifalar batafsil yoritiladi. Taʼlim jarayonini tashkil etishda laboratoriya
mashgʻulotlari, modulli loyihalar, virtual muhitlarning ahamiyati vurg‘ulanadi.
Qiyinchiliklar (debugging, resurslar boshqaruvi) va ularning yechimlari keltirilgan,
shuningdek, klasterli muhit boshqa platformalar (oddiy PC, bulut xizmatlar)
bilan taqqoslanadi. Xulosada, ushbu metodikaning HPC mutaxassislarini
tayyorlashdagi strategik roli taʼkidlangan.
References
1. Normamatov, X. (2025). IMPROVING THE METHODOLOGY OF TEACHING
PROGRAMMING LANGUAGES BASED ON NETWORK
TECHNOLOGIES. International Journal of Artificial Intelligence, 1(2), 656-662.
2. Normamatov, X. (2025). APPLYING INTERNATIONAL EXPERIENCES IN
TEACHING PROGRAMMING TO HIGHER EDUCATION SPECIALIST
STUDENTS: CHALLENGES AND SOLUTIONS. International Journal of
Artificial Intelligence, 1(2), 648-650.
3. Normamatov, X. (2025). CHALLENGES AND SOLUTIONS IN TEACHING
PROGRAMMING: AN EXPLORATION OF GLOBAL AND LOCAL
PERSPECTIVES. International Journal of Artificial Intelligence, 1(2), 651-655.
4. Menginiyevich, N. X., & Bahodir o‘g‘li, N. B. (2025). IQTISODIY
MASALALARDA CHIZIQLI DASTURLASH MASALALARINI YECHISHDA
SIMPLEKS USUL ALGORITMI VA UNING TAHLILI. Pedagogs, 79(1), 133-
136.
6. Mengniyevich, N. H., & Abdirashid o‘g, O. R. A. (2025). OB’EKTLARNING
KESISHISH NUQTALARI VA OPTIMIZATSIYA MASALALARINI
ALGEBRAIK VA TRANSSENDENT TENGLAMALARNI TAQRIBIY
YECHISH USULLARI BILAN HAL QILISH. Pedagogs, 79(1), 148-150.
7. Mengniyevich, N. X., & Farxod o‘g‘li, X. D. (2025). MA’LUMOTLARNI
INTELLEKTUAL TAHLIL QILISH VA MASHINALI O ‘QITISH: MUAMMO
VA YECHIMLARI. Pedagogs, 79(1), 137-147.
8. Mengniyevich, N. X., & Farhod o‘g, X. J. E. (2025). JAMIYAT
TARAQQIYOTIDA ROBOTOTEXNIKA, AVTOMATLASHTIRISH VA
SANOAT INTELLEKTUAL TIZIMLARI KIRIB KELISHINING SALBIY VA
IJOBIY TOMONLARI. Pedagogs, 79(1), 128-132.
9. Нормаматов, Х. М., & Абдуллаева, С. У. (2015). ЭФФЕКТИВНОСТЬ
ПРИМЕНЕНИЯ АВТОМАТИЗИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ УПРАВЛЕНИЯ"
Э-БОЛЬНИЦА". In Инновации в технологиях и образовании (pp. 117-119).
10. Нормаматов, Х. М. (2014). ЛИНЕЙНЫЕ СИСТЕМЫ В ЦИФРОВОЙ
ОБРАБОТКЕ СИГНАЛОВ. In Инновации в строительстве глазами молодых
специалистов (pp. 239-241).
11. Шеров, Ж. Э., & Нормаматов, Х. М. (2015). АВТОМАТИЗАЦИЯ
УПРАВЛЕНИЯ ВЫСШЕГО УЧЕБНОГО ЗАВЕДЕНИЯ. In Инновации в
технологиях и образовании (pp. 178-182).
12. Ruziev, Z. I., Kadirov, L. K., Ostonova, M. E., Baratov, B. S., & Ortiq, S. (2020).
The role of income tax individuals in replenishing state budget revenues. Journal
of Advanced Research in Dynamical and Control Systems, 12(7 Special Issue),
2033-2037.
13. Ibragimovna, I. F. (2024). THE POSITION OF WOMEN-GIRLS IN THE
SOCIAL-ECONOMIC LIFE OF UZBEKISTAN (1941-1945). International
journal of advanced research in education, technology and management, 3(4), 272-
275.
14. Nazarov, R. (2022). THE INFLUENCE OF SOCIAL NETWORKS ON THE
SPIRITUAL IMAGE OF THE INDIVIDUAL. INTERNATIONAL JOURNAL OF
SOCIAL SCIENCE & INTERDISCIPLINARY RESEARCH ISSN: 2277-3630
Impact factor: 8.036, 11(01), 58-60.
15. Hamraeva, N. (2022). The History of the Khiva Khanate's Relations Between
Neighboring Countries in" Shajaraii Turk". Central Asian Journal of Social
Sciences and History, 3(1), 16-18.
16. Akhmadova, N. A. Q. (2021). ESTABLISHING RELATIONS OF UZBEKISTAN
WITH THE UNO AND ITS SPECIALIZED AGENCIES. Current Research
Journal of History, 2(06), 76-81.
17. Ochilova, O. R. (2024). XALQ TABOBATI VAKILLARI VA ULARNING
MUOLAJA USULLARI. «Ёш олимлар ахборотномаси»–«Вестник молодых
ученых», (Спецвыпуск), 71-74.