KLASTERLI MUHITDA DASTURLASH TILLARINI O'QITISH METODIKASI

Authors

  • Mamatova Shirin Faxriyevna Author
  • Normamatov Xayriddin Mengniyevich Author

Keywords:

Kalit soʻzlar: Klasterli muhit, Parallel dasturlash, MPI (Message Passing Interface), OpenMP, Dasturlash tillarini o‘qitish metodikasi, Yuqori unumli hisoblash (HPC), Distributiv algoritmlar

Abstract

Annotatsiya 
Klasterli  muhitda  dasturlash  tillarini  o‘qitish  –  zamonaviy  yuqori  unumli 
hisoblash (HPC) va katta maʼlumotlar tahlili sohalariga mutaxassislar tayyorlashning 
asosiy omilidir. Ushbu maqolada klaster arxitekturasi (bosh tugun, hisoblash tugunlari, 
SLURM,  MPI)  asosida  dasturlashni  o‘qitishning metodik  jihatlari tahlil  qilinadi. 
Parallel  dasturlash  tillari  (MPI,  OpenMP,  Python  kutubxonalari)  va  ularni 
o‘zlashtirishda  qo‘llaniladigan bosqichma-bosqich  yondashuv korsatilgan:  klaster 
tuzilishini tushunishdan tortib, algoritmlarni parallelashtirishgacha. Maqolada amaliy 
misollar orqali: 
1.  MPI yordamida massiv yig‘indisini hisoblash (C), 
2.  OpenMP bilan matritsalarni ko‘paytirish (C), 
3.  mpi4py  va  Monte-Karlo  usuli  orqali  π  hisoblash  (Python) 
kabi  real  vazifalar  batafsil  yoritiladi.  Taʼlim  jarayonini  tashkil  etishda laboratoriya 
mashgʻulotlari,  modulli  loyihalar,  virtual  muhitlarning  ahamiyati  vurg‘ulanadi. 
Qiyinchiliklar  (debugging,  resurslar  boshqaruvi)  va  ularning  yechimlari  keltirilgan, 
shuningdek,  klasterli  muhit  boshqa  platformalar  (oddiy  PC,  bulut  xizmatlar) 
bilan taqqoslanadi.  Xulosada,  ushbu  metodikaning  HPC  mutaxassislarini 
tayyorlashdagi strategik roli taʼkidlangan. 

References

1. Normamatov, X. (2025). IMPROVING THE METHODOLOGY OF TEACHING

PROGRAMMING LANGUAGES BASED ON NETWORK

TECHNOLOGIES. International Journal of Artificial Intelligence, 1(2), 656-662.

2. Normamatov, X. (2025). APPLYING INTERNATIONAL EXPERIENCES IN

TEACHING PROGRAMMING TO HIGHER EDUCATION SPECIALIST

STUDENTS: CHALLENGES AND SOLUTIONS. International Journal of

Artificial Intelligence, 1(2), 648-650.

3. Normamatov, X. (2025). CHALLENGES AND SOLUTIONS IN TEACHING

PROGRAMMING: AN EXPLORATION OF GLOBAL AND LOCAL

PERSPECTIVES. International Journal of Artificial Intelligence, 1(2), 651-655.

4. Menginiyevich, N. X., & Bahodir o‘g‘li, N. B. (2025). IQTISODIY

MASALALARDA CHIZIQLI DASTURLASH MASALALARINI YECHISHDA

SIMPLEKS USUL ALGORITMI VA UNING TAHLILI. Pedagogs, 79(1), 133-

136.

6. Mengniyevich, N. H., & Abdirashid o‘g, O. R. A. (2025). OB’EKTLARNING

KESISHISH NUQTALARI VA OPTIMIZATSIYA MASALALARINI

ALGEBRAIK VA TRANSSENDENT TENGLAMALARNI TAQRIBIY

YECHISH USULLARI BILAN HAL QILISH. Pedagogs, 79(1), 148-150.

7. Mengniyevich, N. X., & Farxod o‘g‘li, X. D. (2025). MA’LUMOTLARNI

INTELLEKTUAL TAHLIL QILISH VA MASHINALI O ‘QITISH: MUAMMO

VA YECHIMLARI. Pedagogs, 79(1), 137-147.

8. Mengniyevich, N. X., & Farhod o‘g, X. J. E. (2025). JAMIYAT

TARAQQIYOTIDA ROBOTOTEXNIKA, AVTOMATLASHTIRISH VA

SANOAT INTELLEKTUAL TIZIMLARI KIRIB KELISHINING SALBIY VA

IJOBIY TOMONLARI. Pedagogs, 79(1), 128-132.

9. Нормаматов, Х. М., & Абдуллаева, С. У. (2015). ЭФФЕКТИВНОСТЬ

ПРИМЕНЕНИЯ АВТОМАТИЗИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ УПРАВЛЕНИЯ"

Э-БОЛЬНИЦА". In Инновации в технологиях и образовании (pp. 117-119).

10. Нормаматов, Х. М. (2014). ЛИНЕЙНЫЕ СИСТЕМЫ В ЦИФРОВОЙ

ОБРАБОТКЕ СИГНАЛОВ. In Инновации в строительстве глазами молодых

специалистов (pp. 239-241).

11. Шеров, Ж. Э., & Нормаматов, Х. М. (2015). АВТОМАТИЗАЦИЯ

УПРАВЛЕНИЯ ВЫСШЕГО УЧЕБНОГО ЗАВЕДЕНИЯ. In Инновации в

технологиях и образовании (pp. 178-182).

12. Ruziev, Z. I., Kadirov, L. K., Ostonova, M. E., Baratov, B. S., & Ortiq, S. (2020).

The role of income tax individuals in replenishing state budget revenues. Journal

of Advanced Research in Dynamical and Control Systems, 12(7 Special Issue),

2033-2037.

13. Ibragimovna, I. F. (2024). THE POSITION OF WOMEN-GIRLS IN THE

SOCIAL-ECONOMIC LIFE OF UZBEKISTAN (1941-1945). International

journal of advanced research in education, technology and management, 3(4), 272-

275.

14. Nazarov, R. (2022). THE INFLUENCE OF SOCIAL NETWORKS ON THE

SPIRITUAL IMAGE OF THE INDIVIDUAL. INTERNATIONAL JOURNAL OF

SOCIAL SCIENCE & INTERDISCIPLINARY RESEARCH ISSN: 2277-3630

Impact factor: 8.036, 11(01), 58-60.

15. Hamraeva, N. (2022). The History of the Khiva Khanate's Relations Between

Neighboring Countries in" Shajaraii Turk". Central Asian Journal of Social

Sciences and History, 3(1), 16-18.

16. Akhmadova, N. A. Q. (2021). ESTABLISHING RELATIONS OF UZBEKISTAN

WITH THE UNO AND ITS SPECIALIZED AGENCIES. Current Research

Journal of History, 2(06), 76-81.

17. Ochilova, O. R. (2024). XALQ TABOBATI VAKILLARI VA ULARNING

MUOLAJA USULLARI. «Ёш олимлар ахборотномаси»–«Вестник молодых

ученых», (Спецвыпуск), 71-74.

Published

2025-06-14

How to Cite

Mamatova Shirin Faxriyevna, & Normamatov Xayriddin Mengniyevich. (2025). KLASTERLI MUHITDA DASTURLASH TILLARINI O’QITISH METODIKASI . TADQIQOTLAR, 64(2), 20-28. https://scientific-jl.com/tad/article/view/20551