MOTOR ALALIYAGA EGA BO‘LGAN BOLALAR VA ULARNING RIVOJLANISH XUSUIYATLARINI O‘RGANISH.
Keywords:
Kalit so‘zlar: Motor alaliya Bolalar nutqiy rivojlanishi Nutq nuqsonlari Prenatal omillar Logopedik terapiya Sensor alaliya Psixomotor rivojlanish Artikulyatsion muammolar Nutq markazi Nevrologik buzilish Fraza nutqi Alaliyaning davolash usullari M uloqot qobiliyati ReabilitatsiyaAbstract
Ushbu maqolada motor alaliya — bolaning nutq markazlari zararlanishi
natijasida yuzaga keladigan nutqiy rivojlanish nuqsoni keng va chuqur yoritilgan.
Alaliyaning kelib chiqish sabablari prenatal, natal va postnatal omillar orqali
izohlangan. Maqolada alaliyaning turlari — motor, sensor va aralash shakllari haqida
batafsil ma’lumot berilgan hamda ayniqsa motor alaliyaning klinik ko‘rinishlari,
psixologik va nevrologik xususiyatlari chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, ushbu
holatda bolalarda uchraydigan nutqiy, leksik-grammatik, artikulyatsion va fraza nutqi
muammolari tavsiflangan. Alaliyaning erta tashxisi, logopedik terapiya va boshqa
reabilitatsiya usullari orqali davolash muhimligi alohida ta’kidlangan. Maqola, alaliya
bilan og‘rigan bolalarning rivojlanishini qo‘llab-quvvatlashda tizimli, komple
References
1. Абрамова Г.С. Возрастная психология. — Москва: Академия, 2000. — 456 б.
(Nutqiy rivojlanish va psixologik xususiyatlar, 112–124-betlar)
2. Леонтьев А.Н. Речь и развитие психики ребёнка. — Москва: Наука, 1981. —
328 б. (Nutq shakllanishi va kechikish sabablari, 56–89-betlar)
3. Лурия А.Р. Основы нейропсихологии. — Москва: МГУ, 1973. — 512 б.
(Broka zonasi, afferent va efferent alaliya mexanizmi, 143–170-betlar)
4. Мамедова Н.Ж. Logopediya. — Toshkent: O‘qituvchi, 2004. — 240 b.
(Alaliyaning klinik ko‘rinishlari va tasnifi, 101–117-betlar)
5. Nurmatov D. Bola nutqining rivojlanishi va uni o‘rganish metodikasi. — Toshkent:
Fan, 2012. — 198 b.
(Nutqiy buzilishlar turlari, logopedik ishlar, 87–110-betlar)
6. Qodirova N.X. Logopediya asoslari. — Toshkent: TDPU nashriyoti, 2019. — 176
b.
(Motor alaliya bilan ishlash usullari, 58–72-betlar)
7. Axmedova M.A., To‘xtayeva G.M. Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi.
— Toshkent: Ilm Ziyo, 2020. — 213 b.
(Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanish bosqichlari, 133–147-betlar)
8. Karimova N.M. Nutqiy rivojlanishda kuzatiladigan buzilishlar. — Toshkent:
Iqtisod-Moliya, 2018. — 157 b.
(Nutq kechikishining sabab va ko‘rinishlari, 61–80-betlar)
9. Islomova D.S. Maktabgacha ta’limda nutq o‘stirish metodikasi. — Toshkent:
O‘zbekiston, 2021. — 194 b.
(Alaliyani tuzatishdagi metodik yondashuvlar, 99–116-betlar)
10. G‘ofurova M. Defektologiya asoslari. — Toshkent: Yangi asr avlodi, 2017. — 205
b.
