BOLALARDA DUDUQLANISHNING KELIB CHIQISH SABABLARI

Abstract

Duduqlanish muammosini nutq buzilishlari haqidagi ta’limotning rivojlanishi 
eng qadimiylaridan biri deb hisoblash mumkin. Uning mohiyatini turlicha talqin qilish 
fanining  rivojlanishi  va  mualliflarning  bunday  nutq  buzilishlariga  qanday  nuqtai 
nazardan yondashganliklari va yondoshayotganligi darajasi bilan bog‘liqdir. 
XVII-XVIII  asrlar  arafasida  duduqlanishni  tashqi  nutq  apparatining 
yetilmaganligi  oqibati  sifatida  talqin  etishga  urinishgandi.  Masalan,  Santorimining 
ta’kidlashicha,  duduqlanish  qattiq  tanglayning  yorilgan  paytida  vujudga  keladi  va 
go‘yo shu yoriq orqali tilga suyuqlik tushadi hamda nutqni qiyinlashtiradi. Vutser esa 
buni  pastki  jag‘ning  noto‘g‘ri  chuqurlashuvi  va  unda  kichik  tilcha  borligi  bilan; 
Ervede-Sheguan  –  til  uzunligi  va  og‘iz  bo‘shlig‘ining  hajmi  orasidagi  o‘zaro 
munosabat yoki uning kalta yuganchaga nihoyatda zich yopishib turishi bilan bog‘liq 
holda tushuntirdi. Nutqiy qiyinchiliklar nutqiy rivojlanishdan to‘xtab qolish, boshqa 
tilga  o‘tish,  shaxsning  erkin  hissiy-irodaviy  sifatlarning  noto‘kis  yetilishiga  bog‘liq 
ravishdagi patologik rivojlanish hodisalari, murakkab fikrni izhor etish va shu kabilar 
oqibatida yuzaga kelishi mumkin 1 .