TIL VA TAFAKKUR MUNOSABATI: INSON NUTQI ORQALI TAFAKKURNING SHAKLLANISHI
Keywords:
Kalit so‘zlar: til, tafakkur, psixolingvistika, kognitiv rivojlanish, Sapir-Uorf gipotezasi, Vigotskiy nazariyasi, tushuncha, muloqot, nutq.Abstract
ANNOTATSIYA
Ushbu tezis til va tafakkur o‘rtasidagi fundamental munosabatlarni, xususan,
tilning inson tafakkurini shakllantirishdagi o‘rnini o‘rganishga qaratilgan. Unda tilning
oddiy muloqot vositasi emas, balki bilish jarayonining, tushunchalar tizimini
yaratishning, xotira va idrokni tashkil etishning muhim mexanizmi ekanligi chuqur
tahlil qilinadi. Tadqiqotda L.S. Vigotskiy, E. Sapir va B. Uorf kabi olimlarning til va
tafakkur bog‘liqligi bo‘yicha ilgari surgan nazariyalari asosiy manba sifatida
foydalaniladi. Tezisda tilning nutq jarayoni orqali bolalarda kognitiv rivojlanishga
ta’siri, til birliklarining abstrakt tushunchalarni shakllantirishdagi roli va tilning
borliqni idrok etishga ko‘rsatadigan ta’siri yoritiladi. Shuningdek, turli til tuzilmalari
va madaniyatlar o‘rtasidagi tafakkur xususiyatlari tahlil qilinadi hamda zamonaviy
psixolingvistik tadqiqotlar asosida tilning bilish jarayonidagi roli haqida xulosalar
beriladi.
References
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Vigotskiy L.S. — Tafakkur va nutq — Moskva: Labirint, 1999, 115-bet.
2. Sapir E. — Language: An Introduction to the Study of Speech — New York:
Harcourt, Brace & World, 1921, pp. 24-27.
3. Whorf B.L. — Language, Thought, and Reality: Selected Writings —
Cambridge: MIT Press, 1956, pp. 212-214.
4. Chomsky N. — Aspects of the Theory of Syntax — Cambridge: MIT Press,
1965, pp. 58-60.
5. Karimov S.K. — Psixolingvistika asoslari — Toshkent: Fan va texnologiyalar,
2010, 89-bet.
